2017-11-30
1104
1. Аралық білік диаметрі
dB1=dдв=38 мм,
Біліктің подшипник орнатылатын диаметрі dп1=40мм.
Бұрама дөңгелегінің білік диаметрін отырғызу dk1=45мм
Аралық білік (2) диаметрі
dB2=dдв= 45 мм
Біліктің подшипник орнатылатын диаметрі dп2=50 мм
Бұрама дөңгелегінің білік диаметрін отырғызу dk2=55 мм
Аралық білік (3) диаметрі
dB3=dдв=65мм
Біліктің подшипник орнатылатын диаметрі dп3=70 мм
Бұрама дөңгелегінің білік диаметрін отырғызу dk3=75 мм
5. Тістегеріш пен дөңгелектің конструкциялық өлшемдері
1-ші берілістің цилиндрлік дөңгелегі.
1. dступ= (1,5...1,8) · dбілік= (1,5...1,8) · 55 = 82,5...99 мм.
Қабылдаймыз dступ= 82 мм
Ступицаның ұзындығы:
Lступ= (0,8...1,5) · 55 = 44...82,5 мм
Ступицаның ұзындығын шкифтың ұзындығына сәйкестендіріп: Lступ= b1= 44 мм аламыз.
Құрсау қалыңдығы:
dо= (2,5...4) · mn
dо= (2,5...4) · 2 = 6,25...10 мм,
Қабылдаймыз: dо= 8 мм
Диск қалыңдығы: С = (0,2...0,3) · b2
|
|
|
C = (0,2...0,3)) · 32 = 6,4...9,6 мм,
Қабылдаймыз: С = 6 мм.
Фаска:
n = 0,5 · mn= 0,5 · 2,5 = 1,25 мм
2-ші берілістің цилиндрлік тістегеріші.
Ступица диаметрі:
dступ= (1,5...1,8) · dбіл
dступ= (1,5...1,8) · 50 = 75...90 мм. Қабылдаймыз dступ= 75 мм.
Ступицанын ұзындығы:
Lступ= (0,8...1,5) · dбіл
Lступ= (0,8...1,5) · 50 = 40...75 мм.
Lступ= b5= 68 мм.
Құрсаудың қалыңдығы:
dо= (2,5...4) · mn
dо= (2,5...4) · 2 = 6,25...10 мм,
Қабылдаймыз: dо= 8 мм.
Дисктің қалыңдығы:
С = (0,2...0,3) · b3
C = (0,2...0,3) · 68 = 13,6...20,4 мм.
Қабылдаймыз: С = 14 мм.
2-ші берілістің цилиндрлік дөңгелегі.
Ступицаның диаметрі:
dступ= (1,5...1,8) · dбіл
dступ= (1,5...1,8) · dбіл=(1,5...1,8) · 75 = 112,5...135 мм.
Қабылдаймыз dступ= 112 мм
Ступицаның ұзындығы:
Lступ= (0,8...1,5) · dбіл
Lступ=(1...1,5) · dбіл= 60...112,5 мм
Ступицаның ұзындығын қабылдаймыз: Lступ=63 мм.
Құрсаудың қалыңдығы:
dо= (2,5...4) · mn
dо= (2,5...4) · 2,5 = 6,25...10 мм,
Қабылдаймыз: dо= 8 мм.
Дисктың қалыңдығы:
С = (1,2...1,5) · do= 12,6...18,9
Қабылдаймыз: С = 13 мм.
3-ші берілістің жетекші жұлдызшасы.
Ступица диаметрі:
dступ= (1,5...1,8) · dбілік= (1,5...1,8) · 65 = 97,5...117 мм.
dступ= 98 мм аламыз.
Ступица ұзындығы: Lступ= (1...1,5) · dбілік= (1...1,5) · 65 = 65...97,5 мм
Lступ= 98 мм аламыз.
Ободтың қалыңдығы:
dо= 1,5 · (De5- dд5)
dо= 1,5 · (308,256 - 293,658) = 21,897 мм» 22 мм.
De5= 308,256 мм– Тіс үстінің диамтері; dд5= 293,658 мм – бөлгіш диаметрі.
Ойық диаметрі:
Dc= t · ctg(p / z5) - 1,3 · h
Dc= 31,75 · ctg(3,142 / 29) - 1,3 · 30,2 = 252,676 мм» 253 мм.
где t1= 31,75 мм – Шынжыр қадамы; h = 30,2 мм – звено биіктігі.
Диск қалыңдығы:
С = (1,2...1,5) · do= 1,2 · 22 = 26,4 мм» 26 мм.
|
|
|
Центрлік шеңбердің диаметрі:
DC тес.= 0,5 · (Dc+ dступ.)
DC тес.= 0,5 · (253 + 98) = 175,5 мм» 176 мм
Dc= 253 мм – ойық диаметрі.
Тесік диаметрі:
Dтес.= (Doбода- dступ.) / 4 = (253 - 98) / 4 = 38,75 мм» 38 мм.
3-ші шынжырлы берілістің жетектегі жұлдызшасы.
Ступица диаметрі:
dступ = (1,5...1,8) · dбілік = (1,5...1,8) · 85 = 127,5...153 мм.
dступ = 128 мм аламыз.
Ступица ұзындығы: Lступ = (1...1,5) · dбілік = 85...127,5 мм
Lступ= 128 мм аламыз.
Ободтың қалыңдығы:
dо= 1,5 · (De6- dд6)
dо= 1,5 · (439,994 - 424,862) = 22,698 мм» 23 мм.
De6= 439,994 мм, dд6= 424,862 мм
Тесік диаметрі:
Dc= t · ctg(p / z6) - 1,3 · h
Dc= 31,75 · ctg(3,142 / 42) - 1,3 · 30,2 = 384,414 мм» 384 мм.
где t1= 31,75 мм – шынжыр қадамы; h = 30,2 мм – звено биіктігі.
Диск қалыңдығы:
С = (1,2...1,5) · do= 1,2 · 23 = 27,6 мм» 28 мм.
Центрлік шеңбердің диаметрі:
DC тесік.= 0,5 · (Dc+ dступ.)
DC тесік.= 0,5 · (384 + 128) = 256 мм» 257 мм
Dc= 384 мм – тесік диаметрі.
Тесік диаметрі:
Dойық.= (Doбода- dступ.) / 4 = (384 - 128) / 4 = 64 мм
6.Редуктор қорабының конструктивтік өлшемдері
1. Корпустың төменгі қабырғасы мен қақпағының қалыңдығы
2. Корпустың жоғарғы белдеуі
b = 1.5 · d = 1.5 · 10 = 15 мм.
b1= 1.5 · d1= 1.5 · 8 = 12 мм.
Корпустың астыңғы белдеуі
p = 2.35 · d = 2.35 · 10 = 23,5 мм,
3. Болттар диаметрі
Фундаменттік 
, М24 болтын таңдадым
Подшипниктегі корпусқа бекітетін қақпақ d2=(0.7 
0.75)d1 = · 250 + 12 = 19,5...21 мм, М16 болтын таңдадым
Қақпақ пен корпусты байланыстыратын d3=(0.5 0.6)d1=(0.5 0.6)24=12 14.4мм, М12 болтын таңдадым
7. Редукторды құрастырудың бірінші сатысы
Компановканың сызбасы екі проекцияда орындалады. Бұрамалы дөңгелектің бұрамалы білік осьтерінен кесу арқылы көрсетіледі. Оны 1:1 масштабпен сызған жөн.
Бірінші кезекте осьаралық қашықтықты сақтай отырып біліктердің геометриялық осьтері сызылады. Әрі қарай қарапайым төртбұрыш негізінде тістегеріш пен дөңгелек салынады. Тістегеріш бүйірі мен қабырғасы, дөңгелек тістері ұшы мен корпустың ішкі қабырғасы, жетекші білік подшипнигі сыртқы сақинасы мен корпустың ішкі қабырғасы және т.б. аралықтарды әдебиеттерде келтірілген ұсынымдарға байланысты қабылдау қажет.
Келесі қадам – подшипниктің шыдаммерзімін тексеу.Бұған қажетті өлшемдердің бәрі құрастыру сызбасынан алынады.Тірек реакциялары есептелініп,бліктерде эпюралар салынып, эквиваленттік жүктер мен подшипниктің есептік шыдаммерзімі анықталады.
Подшипникті таңдау
| Подшипник типі | d, мм | D, мм | B, мм | r, | C, кН | C0, кН |
| 25,5 | 13,7 | |||||
| 17,8 | ||||||
| 2,5 | 43,6 |
8. Подшипниктерді ұзақтыққа тексеру
Тіректегі 1-ші біліктің есебі:
Rx1= ((-Fa1 · cos(a1) · d1(1-й передачи)/ 2) - Fr1 · LВГ) / (LБВ+ LВГ)
Rx1= ((-(-340,71) * cos(0) * 100 / 2) - (-558,063) * 45) / (60 + 45) = 401,413 H
Ry1= (-Ft1 · LВГ) / (LБВ+ LВГ)
Ry1= (-1494,93 * 45) / (60 + 45) = -640,684 H
Rx2= (-Rx1) - Fr1
Rx2= (-401,413) - (-558,063) = 156,65 H
Ry2= (-Ry1) - Ft1
Ry2= (-(-640,684)) - 1494,93 = -854,246 H
Қосынды реакциясы:
Pr1= R1+ R1(м1)= 756,048 + 1131,429 = 1887,477 H;
Pr2= R2+ R2(м1)= 868,49 + 603,429 = 1471,919 H.
Эквивалентті кернеу:
Рэ= (Х · V · Pr1+ Y · Pa) · Кб· Кт,
Fa/ Co= 0 / 13700 = 0 (по табл. 9.18[1]) X = 1; Y = 0.
e = 0,19 сәйкес келеді.
Pэ= (1 · 1 · 1474,731 + 0 · 0) · 1,6 · 1 = 2941,987 H.
Есептік ұзақтылық:
L = (C / Рэ)3= (25500 / 2941,987)3= 651,176 млн. об.
Lh= L · 106/ (60 · n1) = 651,176 · 106/ (60 · 968) = 11211,708 ч,
Тіректегі реакциялар 2-ші біліктің есебі:
Rx3= ((-Ft3 · (LБВ+ LВГ)) - Ft2 · LВГ) / (LАБ+ LБВ+ LВГ)
Rx3= ((-(-4611,846) * (65 + 55)) - (-1990,763) * 55) / (70 + 65 + 55) = 3489,018 H
Ry3= ((-Fr3 · (LБВ+ LВГ)) - Fr2 · LВГ) / (LАБ+ LБВ+ LВГ)
Ry3= ((-1678,575 * (65 + 55)) - (-724,578) * 55) / (70 + 65 + 55) = -850,406 H
Rx4= (-Rx3) - Ft3 - Ft2
Rx4= (-3489,018) - (-4611,846) - (-1990,763) = 3113,591 H
Ry4= (-Ry3) - Fr3 - Fr2
Ry4= (-(-850,406)) - 1678,575 - (-724,578) = -103,591 H
Қосынды реакция:
|
|
|
R3= (Rx32+ Ry32)1/2=(3489,0182+ -850,4062)1/2= 3591,161 H;
R4= (Rx42+ Ry42)1/2= (3113,5912+ -103,5912)1/2= 3115,313 H;
Fa= 0 Н.
Fa3= 0 Н.
Эквивалентті кернеу:
Рэ= (Х · V · Pr3+ Y · Pa) · Кб· Кт,
Fa/ (Pr3· V) = 0 / (3591,161 · 1) = 0 £ e; онда табл. 9.18[1] бойынша: X = 1; Y = 0.
Pэ= (1 · 1 · 3591,161 + 0 · 0) · 1,6 · 1 = 5745,858 H.
Есептік ұзақтылық (млн. айн.) 
L = (C / Рэ)3= (33200 / 5745,858)3= 192,908 млн. айн.
Lh= L · 106/ (60 · n2) = 192,908 · 106/ (60 · 242) = 13285,675 с,
Тіректегі реакциялар 3-ші біліктің есебі:
Rx5= ((-Ft4 · LБВ) + Fx5 · LВГ) / (LАБ+ LБВ)
Rx5= ((-4611,846 * 120) + 3027,469 * 110) / (70 + 120) = -1160 H
Ry5= ((-Fr4 · LБВ) + Fy5 · LВГ) / (LАБ+ LБВ)
Ry5= ((-(-1678,575) * 120) + 5243,729 * 110) / (70 + 120) = 4095,996 H
Rx6= (-Rx5) - Ft4 - Fx5
Rx6= (-(-1160)) - 4611,846 - 3027,469 = -6479,315 H
Ry6= (-Ry5) - Fr4 - Fy5
Ry6= (-4095,996) - (-1678,575) - 5243,729 = -7661,15 H
Қосынды реакция:
Pr1= R1+ R1(м1)= 756,048 + 1131,429 = 1887,477 H;
Pr2= R2+ R2(м1)= 868,49 + 603,429 = 1471,919 H.
Эквивалентті кернеу
Рэ= (Х · V · Pr3+ Y · Pa) · Кб· Кт,
Fa/ Co= 340,71 / 17800 = 0,019 (кесте бойынша 9.18[1]) X = 1; Y = 0.
e = 0,201 сәйкес келеді.
Pэ= (1 · 1 · 1471,919 + 0 · 340,71) · 1,6 · 1 = 3019,963 H
Есептік ұзақтылық:
L = (C / Рэ)3= (32000 / 3019,963)3= 1189,721 млн. об.
Lh= L · 106/ (60 · n1) = 1189,721 · 106/ (60 · 973) = 20378,914 с.
Тіректегі реакциялар 3-ші біліктің есебі:
Rx5= ((-Fr4 · LБВ) + Fx5 · LВГ) / (LАБ+ LБВ)
Rx5= ((-(-1750,674) * 70) + 3047,64 * 110) / (70 + 70) = 3269,911 H
Ry5= ((-Ft4 · LБВ) + Fy5 · LВГ) / (LАБ+ LБВ)
Ry5= ((-(-4809,937) * 70) + 5278,666 * 110) / (70 + 70) = 6552,492 H
Rx6= (-Rx5) - Fr4 - Fx5
Rx6= (-3269,911) - (-1750,674) - 3047,64 = -4566,876 H
Ry6= (-Ry5) - Ft4 - Fy5
Ry6= (-6552,492) - (-4809,937) - 5278,666 = -7021,222 H
Қосынды реакция:
R5= (Rx52+ Ry52)1/2= (3269,9112+ 6552,4922)1/2= 7323,078 H;
R6= (Rx62+ Ry62)1/2= (-4566,8762+ -7021,2222)1/2= 8375,793 H;
Эквивалентті кернеу:
Рэ= (Х · V · Pr6+ Y · Pa) · Кб· Кт,
Fa/ Co= 0 / 37500 = 0; этой величине (кестеде. 9.18[1]) e = 0,19.
Fa/ (Pr6· V) = 0 / (7323,078 · 1)= 0 £ e;онда кесте. 9.18[1] бойынша: X = 1; Y = 0 сәйкес келеді.
Pэ= (1 · 1 · 7323,078 + 0 · 0) · 1,6 · 1 = 13401,269 H.
Есептік ұзақтылық (млн. айн.):
L = (C / Рэ)3= (61800 / 13401,269)3= 98,068 млн. айн.
Lh= L · 106/ (60 · n3) = 98,068 · 106/ (60 · 77,222) = 21165,755 с,
Тіректегі реакциялар 4-ші біліктің есебі:
Rx7= (-Fx6 · LБВ) / (LАБ+ LБВ)
Rx7= (-(-3047,64) * 130) / (130 + 130) = 1523,82 H
Ry7= (-Fy6 · LБВ) / (LАБ+ LБВ)
Ry7= (-(-5278,666) * 130) / (130 + 130) = 2639,333 H
Rx8= (-Rx7) - Fx6
Rx8= (-1523,82) - (-3047,64) = 1523,82 H
Ry8= (-Ry7) - Fy6
Ry8= (-2639,333) - (-5278,666) = 2639,333 H
Қосынды реакция:
R7= (Rx72+ Ry72)1/2= (1523,822+ 2639,3332)1/2= 3047,64 H;
R8= (Rx82+ Ry82)1/2= (1523,822+ 2639,3332)1/2= 3047,64 H;
|
|
|
Эквивалентті кернеу:
Рэ= (Х · V · Pr7+ Y · Pa) · Кб· Кт,
Fa/ Co= 0 / 31500 = 0 (кестеде. 9.18[1]) e = 0,19.
Fa/ (Pr7· V) = 0 / (3047,64 · 1) = 0 £ e;онда кесте. 9.18[1] бойынша: X = 1; Y = 0 сәйкес келеді.
Pэ= (1 · 1 · 3047,64 + 0 · 0) · 1,6 · 1 = 4876,224 H.
Есептік ұзақтылық (млн. айн.):
L = (C / Рэ)3= (47700 / 4876,224)3= 936,061 млн. айн.
Lh= L · 106/ (60 · n4) = 936,061 · 106/ (60 · 52,532) = 296980,504 с,
1-ші біліктің моменттерін есептеу
MxА= 0 Н · мм
MyА= 0 Н · мм
MмА= 0 Н · мм
MА= (MxА2+ MyА2)1/2+ MмА= (02+ 02)1/2+ 0 = 0 H · мм
MxБ= 0 Н · мм
MyБ= 0 Н · мм
MмБ= Fм1 · LАБ
MмБ= 528 * 120 = 63360 H · мм
MБ= (MxБ2+ MyБ2)1/2+ MмБ= (02+ 02)1/2+ 63360 = 63360 H · мм
MxВ= Ry1 · LБВ
MxВ= (-640,684) * 60 = -38441,057 H · мм
MyВ' = Rx1 · LБВ
MyВ' = 401,413 * 60 = 24084,763 H · мм
MyВ" = Rx1 · LБВ+ Fa1 · cos(a1) · d1(1-й передачи)/ 2
MyВ" = 401,413 * 60 + (-340,71) * cos(0) * 100 / 2 = 7049,263 H · мм
MмВ= Fм1 · (LАБ+ LБВ) - R2(м1)· LБВ
MмВ= 528 * (120 + 60) - 1131,429 * 60 = 27154,26 H · мм
MВ' = ((MxВ')2+ (MyВ')2)1/2+ MмВ= (-38441,0572+
24084,7632)1/2+ 27154,26 = 72517,138 H · мм
MВ" = ((MxВ")2+ (MyВ")2)1/2+ MмВ= (-38441,0572+
7049,2632)1/2+ 27154,26 = 66236,314 H · мм
MxГ= 0 Н · мм
MyГ= 0 Н · мм
MмГ= Fм1 · (LАБ+ LБВ+ LВГ) - R2(м1)· (LБВ+ LВГ)
MмГ= 528 * (120 + 60 + 45) - 1131,429 * (60 + 45) = 0 H · мм
MГ= (MxГ2+ MyГ2)1/2+ MмГ= (02+ 02)1/2+ 0 = 0 H · мм
1-ші білік үшін момент эпюрасы
 | |||||
 | |||||
 | |||||
 | |||||
 | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| |||||
| |||||
2-ші біліктің моменттерін есептеу
MxА= 0 Н · мм
MyА= 0 Н · мм
MА= (MxА2+ MyА2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
MxБ' = Ry3 · LАБ
MxБ' = (-55,584) * 60 = -3335,049 H · мм
MxБ" = Ry3 · LАБ+ Fa2 · sin(a2) · d2/ 2
MxБ" = (-55,584) * 60 + 340,71 * sin(180) * 400,001 / 2 = -3335,049 H · мм
MyБ' = Rx3 · LАБ
MyБ' = (-634,14) * 60 = -38048,412 H · мм
MyБ" = Rx3 · LАБ+ Fa2 · cos(a2) · d2/ 2
MyБ" = (-634,14) * 60 + 340,71 * (cos(180) * 400,001 / 2) = -106190,582 H · мм
MБ' = ((MxБ')2+ (MyБ')2)1/2= (-3335,0492+ -38048,4122)1/2= 38194,295 H · мм
MБ" = ((MxБ")2+ (MyБ")2)1/2= (-3335,0492+ -106190,5822)1/2= 106242,94 H · мм
MxВ= Ry3 · (LАБ+ LБВ) + Fa2 · sin(a2) · d2/ 2 + Ft2 · LБВ
MxВ= (-55,584) * (60 + 145) + 340,71 * sin(180) *400,001 / 2
+ (-1494,93) * 145 = -228159,6 H · мм
MyВ= Rx3 · (LАБ+ LБВ) + Fa2 · cos(a2) · d2/ 2 + Fr2 · LБВ
MyВ= (-634,14) * (60 + 145) + 340,71 * (cos(180) *400,001 / 2)
+ 558,063 * 145 = -117221,776 H · мм
MВ= (MxВ2+ MyВ2)1/2= (-228159,62+ -117221,7762)1/2= 256510,717 H · мм
MxГ= 0 Н · мм
MyГ= 0 Н · мм
MГ= (MxГ2+ MyГ2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
2-ші білік үшін момент эпюрасы
 | |||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
3-ші білік моменттерін есептеу:
MxА= 0 Н · мм
MyА= 0 Н · мм
MА= (MxА2+ MyА2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
MxБ= Ry5 · LАБ
MxБ= 6552,492 * 70 = 458674,45 H · мм
MyБ= Rx5 · LАБ
MyБ= 3269,911 * 70 = 228893,763 H · мм
MБ= (MxБ2+ MyБ2)1/2= (458674,452+ 228893,7632)1/2= 512615,456 H · мм
MxВ= Ry5 · (LАБ+ LБВ) + Ft4 · LБВ
MxВ= 6552,492 * (70 + 70) + (-4809,937) * 70 = 580653,31 H · мм
MyВ= Rx5 · (LАБ+ LБВ) + Fr4 · LБВ
MyВ= 3269,911 * (70 + 70) + (-1750,674) * 70 = 335240,345 H · мм
MВ= (MxВ2+ MyВ2)1/2= (580653,312+ 335240,3452)1/2= 670480,69 H · мм
MxГ= 0 Н · мм
MyГ= 0 Н · мм
MГ= (MxГ2+ MyГ2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
3-ші білік үшін момент эпюрасы
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
1-ші біліктің моменттерін есептеу
MxА= 0 Н · мм
MyА= 0 Н · мм
MА= (MxА2+ MyА2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
MxБ= Ry7 · LАБ
MxБ= 2639,333 * 130 = 343113,32 H · мм
MyБ= Rx7 · LАБ
MyБ= 1523,82 * 130 = 198096,568 H · мм
MБ= (MxБ2+ MyБ2)1/2= (343113,322+ 198096,5682)1/2= 396193,135 H · мм
MxВ= 0 Н · мм
MyВ= 0 Н · мм
MВ= (MxВ2+ MyВ2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
MxГ= 0 Н · мм
MyГ= 0 Н · мм
MГ= (MxГ2+ MyГ2)1/2= (02+ 02)1/2= 0 H · мм
4-ші білік үшін момент эпюрасы
 | |||||||
| |||||||
 | |||||||
| |||||||
| |||||||
| |||||||
| |||||||
9. Редукторды құрастырудың екінші сатысы
Құрастырудың екінші бөлімінде бірінші бөлімнің милиметрлік қағаздағы сызбасы әрі қарай жалғастырылып, тісті дөңгелектер, біліктері корпус, подшипник түйіндері конструктиві түрде салынады.
Алынған мәндер мен өлшемдер бойынша біліктерді дәлдеп есептеу жүргізіледі.
Бүкіл тексеру есептері жүргізілгеннен кейін редукторды сызуға кіріседі. Тісті дөңгелектердің, шкивтер мен жұлдызшалардың, подшипниктердің білікке орнатылуы таңдалып алынады.
Бүкіл тексеру есептері жүргізілгеннен кейін редукторды сызуға кіріседі. Тісті дөңгелектердің,шкивтер мен жұлдызшалардың, подшипниктердің білікке орнатылуы таңдалып алынады.
Одан кейін майлау сүлбесі ұсынылады. Тісті берілістерді есептеудің жалпы тәртібі мен сүлбесі бірдей, ұсынылған әдебиеттерді қолдана отырып жобалау және тексеру есептерін орындаймыз.
10. Шпонкалық қосылысты беріктікке тексеру
Жапырылуға тексеру есебі алдында көрсетілген мысалдардағыдай жүргізіледі. Мұнда біліктің бұрама дөңгелегінің муфтаға берілетін айналу моментінің беріктікке тексеруін есептейміз.
Жетекші білік
Біліктегі айналу моменті - T(қозғ.)=74746,496 Н·мм, біліктің диаметрі 40 мм. Шпонканың қиюы мен ұзындығы b x h x l = 12x8x50мм. Саңылау тереңдігі t1=5,5 мм.
Жапырылуы кернеуі
sсм= 2 · T1/ (dбілік· (l - b) · (h - t1))
sсм= 2 · 74746,496 / (45 · (32 - 14) · (9 - 5,5)) = 52,731 МПа £ [sсм]
8.24[1] формуласымен шпонканың қиығын тексереміз.
tср= 2 · T1/ (dбіл· (l - b) · b)
tср= 2 · 74746,496 / (45 · (32 - 14) · 14) = 13,183 МПа £ [tср]
Жіберілетін мүмкіндік кернеу: [tср] = 0,6 · [sсм] = 0,6 · 75 = 45 МПа.
Шарт орындалды.
Біліктің диаметрі dB2=55мм. Шпонканың қиюы мен ұзындығы b x h x l = 16x10x45мм. Саңылау тереңдігі t1=16 мм.
sсм= T2/ (dбілік· (l - b) · (h - t1))
sсм= 288596,239 / (55 · (36 - 16) · (10 - 6)) = 65,59 МПа £ [sсм]
Жетектегі білік
Біліктің диаметрі dB3=50 мм. Шпонканың қиюы мен ұзындығы b x h x l = 20x12x63мм. Саңылау тереңдігі t1=5,5 мм.
sсм= 2 · T2/ (dбіл· (l - b) · (h - t1))
sсм= 2 · 288596,239 / (50 · (63 - 14) · (9 - 5,5)) = 67,311 МПа £ [sсм]
11. Біліктердің нақтылы есебі
1-ші білік үшін:
Айналу моменті T1= 74746,496 H·мм.
Бұл білік үшін таңдалған материал: болат 45. Бұл материал үшін:
- беріктік шегі sb= 780 МПа;
- болаттың майысу кезіндегі шыдамдылық шегі
s-1= 0,43 · sb= 0,43 · 780 = 335,4 МПа;
- болаттың айналдыру кезіндегі циклі шыдамдылық шегі:
t-1= 0,58 · s-1= 0,58 · 335,4 = 194,532 МПа.
А қимасы.
Төзімділікті қор коэффициенті:
Ss= s-1/ ((ks/ (es· b)) · sv+ ys· sm)
-Нормалдық кернеудің амплитудалық циклі:
sv= 27339,805 / 4316,898 = 11,986 МПа,
мұнда
Wнетто= p · D3/ 32 - b · t1· (D - t1)2/ (2 · D)
Wнетто= 3,142 · 383/ 32 - 14 · 5,5 · (38 - 5,5)2/ (2 · 38) = 4316,898 мм3,
- ys= 0,2 - см. стр. 164[1];
- b = 0.97 - коэффициент, кедір-бұдырлық қамтитын;
- ks= 1,8 кесте 8.5[1];
- es= 0,88 - 8.8[1] кестесінен қараймыз;
Сонда:
Ss= 335,4 / ((1,8 / (0,88 · 0,97)) · 11,986 + 0,2 · 0) = 13,27.
S = Ss· St/ (Ss2+ St2)1/2= 13,27 · 21,26 / (13,272+ 21,262)1/2= 11,257
Б қимасы.
Төзімділік қор коэффициенті:
Ss= s-1/ ((ks/ (es· b)) · sv+ ys· sm),
sv= Mизг./ Wнетто= 63360 / 6283,185 = 10,084 МПа,
Wнетто= p · D3/ 32 - b · t1· (D - t1)2/ (2 · D)
Wнетто= p · D3/ 32 = 3,142 · 403/ 32 = 6283,185 мм3
Мұнда b=12 мм –шпонкалық пазаның ені; t1=5 мм – шпонкалық пазаның тереңдігі;
sm= Fa/ (p · D2/ 4) = 340,71 / (3,142 · 402/ 4) = 0,271 МПа,
- ys= 0,2
- b = 0.97 - ks= 1,8
- ks/es= 3,102 - 8.8[1] кесте бойынша қараймыз;
Мұнда:
Ss= 335,4 / ((3,102 / 0,97) · 10,084 + 0,2 · 0,271) = 10,383.
St= t-1/ ((k t/ (et· b)) · tv+ yt· tm)
tv= tm= tmax/ 2 = 0,5 · Tкр./ Wк нетто
tv= tm= tmax/ 2 = 0,5 · 74746,496 / 12566,3712,974 МПа,
Wк нетто= p · D3/ 16 = 3,142 · 403/ 16 = 12566,371 мм3
b=12 мм - шпонкалық пазаның ені; t1=5 мм - шпонкалық пазаның тереңдігі;
- yt= 0.1 - см. стр. 166[1];
- b = 0.97
- kt/et= 2,202
St= 194,532 / ((2,202 / 0,97) · 2,974 + 0,1 · 2,974) = 27,598.
S = Ss· St/ (Ss2+ St2)1/2= 10,383 · 27,598 / (10,3832+ 27,5982)1/2= 9,718
В қимасы.
Төзімділікті қор коэффициенті:
Ss= s-1/ ((ks/ (es· b)) · sv+ ys· sm)
-Нормалдық кернеудің амплитудалық циклі:
sv= Mизг./ Wнетто= 72517,138 / 7611,295 = 9,528 МПа,
мұнда
Wнетто= p · D3/ 32 - b · t1· (D - t1)2/ (2 · D)
Wнетто= 3,142 · 453/ 32 - 14 · 5,5 · (45 - 5,5)2/ (2 · 45) = 7611,295 мм3,
- ys= 0,2 - см. стр. 164[1];
- b = 0.97 - коэффициент, кедір-бұдырлық қамтитын;
- ks= 1,8 - 8.7[1] кестесінен қараймыз;
-es= 0,85
Сонда:
Ss= 335,4 / ((1,8 / (0,85 · 0,97)) · 9,528 + 0,2 · 0,214) = 16,091.
tv= tm= tmax/ 2 = 0,5 · Tкр./ Wк нетто
tv= tm= tmax/ 2 = 0,5 · 74746,496 / 16557,4712,257 МПа,
Wк нетто= p · D3/ 16 - b · t1· (D - t1)2/ (2 · D)
Wк нетто= 3,142 · 453/ 16 - 14 · 5,5 · (45 - 5,5)2/ (2 · 45) = 16557,471 мм3,
Мұнда b=14 мм –шпонкалық пазаның ені; t1=5,5 мм – шпонкалық пазаның тереңдігі;
- yt= 0.1 –бет. 166[1];
- b = 0.97
- kt= 1,7
-et=0,73
Сонда:
St= 194,532 / ((1,7 / (0,73 · 0,97)) · 2,257 + 0,1 · 2,257) = 34,465.
S = Ss· St/ (Ss2+ St2)1/2= 16,091 · 34,465 / (16,0912+ 34,4652)1/2= 14,58
12. Отырғызуды таңдау
Тісті дөңгелектің білікке отырғызуы - Н7/р6
Редуктордың жетекші білікке муфтаны отырғызу - Н8/h8.
Подшипниктердің астынан біліктің мойынының ауытқуы – k6.
Біліктердің подшипникке отырғызылатын бөлігін ауытқумен орындаймыз.
Қалған отырғызуларды 10.13 кестеде көрсетілген мәліметтер бойынша тағайындаймыз.
13. Майдың түрін таңдау
Тістердің байланысын майлау олардың тісті дөңгелектерінің майда болуы тиіс. Корпустың ішіне май бөлігі белгілі мөлшерде құйылады, ол шамамен дөңгелектің 10мм-де батады.
Байланыс кернеулігі sH= 413,796 МПа, ол берілістің май тұтқұрлығы шамамен 40 · 10-6м/с2, v = 1,528 м/с
Сонымен ұсынылған май И-40А МЕСТ 20 799-75.
Редукторды жинау
Редукторды жинаудың алдында корпустың ішкі бөлігі мұқият тазартылады және майға төзімді болумен жабылады.
Жинау – редуктордың құрама сызуда сәйкес орындалады.
Жетекші білікке май ұстағыш сақиналар және алдын-ала 100° дейін қыздырылған шарикті подшипниктер қыздырылады.
Жетектегі білікке шпонканы орнатады және тісті дөңгелекті керіп, отырғызады, одан кейін тіреуіш төлке кигізіледі, май ұстағыш сақина және алдын-ала майда қыздырылған шарикті подшипниктер орнатылады.
Жиналған біліктерді редуктор корпусына орнатылады және корпустың қақпағын кигізеді.
Корпус пен қақпақ өзара дәл, қозғалмайорнатылуы үшін екі цилиндрлі штифтармен бекітіледі.
Подшипник қақпақтары орнатылады. Май ағызатын тесік тығынмен жабылады. Корпусқа май құйылады және көру терезесін қақпақпен жауып болттармен бекітеді.
15. Редуктордың жылулық есебі
Қаралып жатқан редуктордың жылу түсетін аймағының бетінің аудыны А = 0,73 мм2
Жетектің жұмысына қажетті қуат Рқаж= 7,85 кВт
Жұмыс істеп тұрған жағдайдағы редуктордың кызып кетпеу шарты:
Dt = tм- tв= Pтр· (1 - h) / (Kt· A) £ [Dt],
Dt = 7850 · (1 - 0,828) / (15 · 0,73) = 123,306o > [Dt],
Төмендегі рұқсат етілген түсу температурасы t3=50°
Қорытынды
«ЗҒТ-дағы машина бөлшектері» пәнінен курстық жұмысты орындау барысында теориялық механика, материалтану және материалдар кедергісі, метрология пәндерінен алынған білім бекітілді. Курстық жұмыс тақырыбы бойынша есептеу жұмыстары мен чертеждер жасалынды. Цилиндрлі редуктор толықтай талқыланып, оның әрбір элементіне есептеулер жүргізілді. Курстық жұмыстың нәтижелерін ескере отырып, бұл редуктордың барлық көрсеткіштері бойынша қасиеті жақсы деп айтуға болады. Проекттелген редуктордың сапасы – жақсы болатыны сөзсіз.
Қолданылған әдебиеттер
1. Чернавский С.А. «Курсовое проектирование деталей машин», Москва 1987ж.
2. Нөкешев С.О. «Машина бөлшектерін курстық жобалау», Астана 2003ж.
3. А.Ж. Омаров, Ж.К. Батырмухамедов «Машина бөлшектері», Алматы 2003ж.
4. Шейнблит А.Е. «Курсовое проектирование деталей машин», Москва 1991ж.
