double arrow

Суасты енісі мен басейні.

Флишті қабаттастылық. Бірқалыпты, ритмикалықтеңіздің қимасы, аз қалындықтағы тығыз әктастардан тұрады, арасында бірнеше кішігірім қалындықтағы олекторн мен әктасты саздармен қабатталады. Әктастарда фауна аз мөлшерде; егер карбонатты алевролиттермен және құмтастармен ұсынылған болса, (калькоалевролиттермен және калькарениттермен) олардың градационды қабаттылығы басым болады.

Конгломераттар мен толтырылған ағым науалары.

Кесектер және қиыршық тастардан тұратын кремнилі және құмтасты карбонатты денелер, жайпақ қабат беті мен аз майысудағы табаны бар. Бұлар суасты енісінің және бассейіннің ұсақ горизонталды – қабаттылықтың бірқалыптылығын бұзады.

Жылжу беткейі.

Жылжу беткейібіркелкі жұқа қабатты әктастарда байқалады, қимада ірі үзіліске ұқсайды. Ірі жылжу (slippage) және көшкін әрекетінен пайда болады. Бұндай құрлыстар созылу бағыты бойымен ірі олектор болуы мүмкін; кесектер мөлшерлерінің массасы бірнеше фут (1 фут – 0,33м).

Борпылдақ шөгіндінің сырғыма түзлімі. Бұндай құрлымдар олектор шөгінділерге қарағанда, карбонатты шөгінділерде аз кездеседі. Бүрмелік қат – қабаттылық (convolute bedding): ұсақ толқын тәрізді қатпарлар немесе майысқан қабатшалар бір қабат ішінде жоғары және төмен қарай жазықталады. Иірім белгілерінің майысқан жолақты ретінде сипатталады (streaked – out rippies).

Mn – Fe қабаттары және конкрециялар.

Қазіргі мұхит карбонатты латификациясында негізінен глобигеринді саз және бентос организмдердердің қаңқалары қосылған заттары шамамен 200 – 3500м тереңдікте қалыптасып жатыр. Бұларда кей жерлерінде тығыздалмаған шөгіндіні түгелдей жауып тұратын, беткейлік қабық болады. Кейбір осы қабықтардың созылған олектор мен қатайған қақтары марганц және темір қышқылдарымен қаныққан. Бұл су мен шөгу шекараларына жақын орналасқан химиялық бөгеттердің тұсындағы қайталанып шөгу мен әрдайым еру процесс барысында пайда болады.

In siti қалыптасқан олекторнур.

In siti қалыптасқан олекторнур біртіндеп ериді. Әктастар in siti қыртысының мұхит түбінде және кей жерлерінде еніс бойына төмен айқасқан жерлерінде еру нәтижесінде, ірі олектор материалдар пайда болады. Кейбір кесектер темірлі заттармен цементтелген. Құрамдарында олектор, фораминифер және басқа микроскопиялық ағза заттар кездеседі, олект кесектерді бөлетін стилолиттер байқалады.

Екінші ретті түзлімді шөгінділер және жатып қалған кесектер.

Жылжыма дөңгелектері және басқа жартылай майысқан дислоцирленген фрагменттегі жағдайдағы жыныстар оле қабат оле алады. Кей жерлерінде жылжыған маса реттсіз арласымды (меланж) ішкі деформациясыз жедел түрде еністелген ірі қойтастардан тұрады. Басқа жағдайда қабаттар баяу деформацияланған және олек жөнделген құрлымнан тұратын созылған шөгіндіге ауысады. Қойтастар мен жылжымалар қатпарларының арасы ірі олектор жылжыма материалдарымен толтырылған.

Ағым бұлдыр белгілері және майда қиғаш қабаттылық.

Бұл кәдімгі ендік ассиметриялық бұлдыр белгілерінің олектор. Бұлдырлар қатары ағым бағытына перпендикуляр болып қалыптасады. Олар көбінесе теңіз түбіндегі түйірлі материалдардың бетіндегі ағымның пульсациясының периодтты тербелістерінің нәтижсінде пайда болады. Олар көбінесе мөлшері жағынан онша олек емес және көбірек толқынның әсері жетпейтін терендікте, ағымның әсер ету нәтижесінде пайда болады.

Су асты енісіндегі ұйық күмбездері.

Ала гранулометрлік құрамдағы ұйық әктастасты қаңқалардың күмбездері немесе таза әктастардан құралған түзлімдері, қою түсті ұсақ қабатшалы құмтастар немесе олект линза тәрізді қалыптасуымен қосылып түзіледі.

Горизонталды қабатталған әктастар.

Горизонталды қабатталған әктастар олект миллиметрлі қабатттармен сипатталады. Әдетте аз қалыңдықтағы олектор әктастарда және әр түсті қабатшаларда, органикалық заттың темірдің, немесе олек мөлшердегі сазды заттардың концентрациясы басым болып ерекшеленеді. CaSO4 қабатталған кезде, бактериалды қалпына келу әктасты заттардың шөгуінің қалпына келуімен олек жүреді. Бұл қою түсті, күкіртсутекті иісті, әктасты ұйық түзілуіне әкеледі.

Карбонаттардың миллиметрлі қабатшаларымен қабатталған эвапориттер.

Қою түсті, олект олекторну мен ангидриттердің градационды қабатталған, жиірек карбонаттардың толығымен орнын басады.


Понравилась статья? Добавь ее в закладку (CTRL+D) и не забудь поделиться с друзьями: