АВАНС – материалдық игілік, атқарылған жұмыс және көрсетілген қызмет үшін алдағы төленетін төлем есебінен берілетін ақшалай сома.
БАҒА ИНДЕКСІ – тауар бағасының орташа деңгейінің уақытқа байланысты немесе аумақтық ауқымда салыстырмалы өзгеруін білдіретін көрсеткіш.
БІЛІКТІЛІК – жұмысшының кәсіп деңгейін игерген шегі.
БІЛІКТІЛІК РАЗРЯД – қызметкердің кәсіптілігін дайындаудағы деңгейін қамтып көрсететін шама.
ЖАЛАҚЫ - 1) әрбір қызметкер жұмсаған еңбектің саны мен сапасына қарай бөлініп, олардың жеке тұтынуына берілетін ұлттық табыстық ақша түріндегі бөлігі; 2)еңбек үшін сыйақы.
ЖҰМЫССЫЗДЫҚ – жұмыс істегісі келетін, еңбекке жарамды халықтың өндірісте жұмыспен қамтылмауы.
ЖҰМЫСТЫ ТАРИФТЕУ – бұл еңбек түрлерінің күрделілігіне тәуелді еңбек түрлерін біліктілік категориясына немесе тарифтік разрядка жатқызу.
|
|
ЖҰМЫСШЫЛАРДЫҢ САНДЫҚ НОРМАСЫ - өндірістік тапсырманы орындауға қажетті қызметкерлердің кәсіптік-мамандық құрамының қызметкерлер саны.
ЕҢБЕК – мақсатқа сай атқарылатын қызмет.
ЕҢБЕК КЕЛІСІМ ШАРТЫ - жұмысшы мен жұмыс берушімен еңбек қатынастарын реттейтін құқықтық акт.
ЕҢБЕК ҚОЗҒАЛЫСЫ – адамның жұмыс органының бір дүркінді ауысуы (қол,аяқ,дене).
ЕҢБЕК ӘРКЕТІ – бір немесе бірнеше адам органдарының үзіліссіз атқарып аяқталған еңбек әрекетінің жиынтығы (детальді алу, құралды қою).
ЕҢБЕК ТӘСІЛІ – еңбек заттарының өзгермей орындалып аяқталған технологиялық операцияның бөлігі, яғни еңбек әрекетінің жиынтығы (детальді орнықтыру).
ИННОВАЦИЯ – жаңа бұйымдарды, технологияларды, ұйымдық нормаларды жасауға, өндіруге, дамытуға және сапа жағынан жетілдіруге бағытталған процесс.
ЛОКАУТ – жұмысшыларды қойып отырған талаптарынан бас тартуға және нашар еңбек жағдайларына келісуге мәжбүр ету мақсатымен кәсіпорындарды жабу және жұмысшыларды жаппай жұмыстан шығару.
КӘСІП – белгілі жұмыс түрін орындау үшін қажетті машық пен білімді қолдану сипаттамасы.
ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ МӨЛШЕРІ – мауысым ішінде бір немесе бірнеше жұмысшылардың қызмет көрсетуге тиісті құрал-жабдықтарының саны.
МАМАНДЫҚ – бір кәсіп шеңберінде еңбек әрекетінің түрі.
|
|
ОКЛАД – айлық ақы – 1) лауазымдық айлық ақы – басшы, инженер – техник қызметкерлердің, қызметшілердің, т.б. айлық жалақысының мөлшері, бұл мөлшер олардың атқаратын қызметіне қарай лауазымдық айлық ақының сызбанұсқасына сәйкес белгіленген; 2) дербес айлық ақы – луазымды айлық ақыдан және дербес үстеме ақыдан тұратын айлық жалақы мөлшері.
ӨНІМ МӨЛШЕРІ – белігілі бір техникалы-ұйымдастыру жағдайында уақыт бірлігі аралығында шығарылуға тиісті өнім көлемі.
САН НОРМАТИВІ – нақтылы жұмысты орындау немесе белгілі объектілерге қызмет көрсету үшін қызметкерлер санын анықтайтын есептелген шама.
ТАРИФ – бірлестіктерге, кәсіпорындарға, ұйымдарға, халыққа көрсетілетін өндірістік сипаттағы түрлі қызметтер үшін төленетін ақы.
ТҰРМЫС ДЕҢГЕЙІ – елге тұтынылатын тауарлар мен қызметтердің орташа мөлшерін, сапасын сипаттайтын көрсеткіш.
ТАРИФТІК МӨЛШЕРЛЕМЕ (ЖАЛАҚЫ) – бұл жұмыс уақытының бірлігі үшін (сағат, күн, ай) біліктілігінің айқын күрделігінде еңбек нормасын орындаған қызметкердің еңбекақысының белгіленген мөлшері.
ТАРИФТІК ТОР – бұл разрядтардың және оған меншіктелген тарифтік коэффициенттердің арақатынас мәкілі.
ТАРИФТІК ЖҮЙЕ - әр түрлі топтағы және категориялардағы қызметкерлердің еңбектерінің сапалық және реттеуді жүзеге асыра алу мүмкіндігін қамтамасыз ететін нормативтердің жиынтығын көрсетеді.
ТАРИФТІК РАЗРЯД – қызметкерлердің біліктілігін және еңбек күрделігін қамтып көрсететін шама және тарифтік разряд әр өндірістік операцияда, әр жұмыста қолданылады.
УАҚЫТ МӨЛШЕРІ – беліглі бір жұмысты бір жұмысшының немесе жұмысшылар тобының орындауға кеткен жұмыс уақытының шамасын айтады.
ШАРТ – құқы мен міндеттерді белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған екі немесе одан да көп адамдар арасындағы келісім.
ХРОНОМЕТРАЖ – қайталанып отыратын еңбек операциялары мен оның элементтерін орындауға кеткен, жұмсалған жұмыс уақытын зерделеу әдісі.