2017-11-30
1465
1. Аурудың дамуы
2. Алғашқы симптомдары оның әрі қарай дамуы
3. Аурудың қозуы, бәсеңдеуі ұзақтылығы
4. Тексеру қорытындысы
5. Емдеу шаралары оның нәтижелері
6. Ауруханаға жеткізу себептері
7. Курация жүргізгеннен бастап денсаулығының өзгеруі
IV. Науқастың өмір баяны (Anamnesis vitae)
Жалпы биографиялық мәліметтер
1. Қай жанұяда туған 2. Дамуындағы ауытқуы
3. Мектептегі оқуы 4. Мамандық оқуы
5. Жұмыс әрекетінің басталуы, оның әрі қарай, жалғасуы
6. Мамандық жағымсыз факторлары 7. Жұмыс жағдайы
8. Тұрмыстық жағдай 9. Эпидемиологиялық анамнез (гепагит, түберкүлез ЖИТС т.б.) 10.Аллергологиялық анамнез
11.Гинекологиялық анамнез 12.Тұқым қуалаушылық
V. Тікелей объективтік тексеріс
А. Пациентті жалпы қарау бірізділігі
- жалпы жағдайын бағалау: қанағаттандырылықтай, орташа, ауыр.
- сана сезіміне баға беру: ашық, бұлыңғыр, сопор, ступор, кома.
- төсектегі жағдайын анықтау (белсенді, енжарлық, ыңғайлы)
- салмағын, бойын анықтау
- дене құрлысына баға беру (нормостеникалық, астеникалық, гиперстеникалық)
- термометрия жүргізу
Б. Науқастардың жүйесі бойынша қарау бірізділігі
- теріні, көрнекті шырышты қабаттарына бағалау
- тырықтарды, бөртпелерді, қансырауларды жараларды белгілеу
- терісінің түсіне баға беру: (бозару, сарғаю, цианоз: акроцианоз, диффузды)
- терінің дымқылдығы
- шашының сипаттауын бағалау
- тырнағына баға беру
- тері астындағы майлы қабатына баға беру
- ісіктердің дамуы, оның дәрежесі
- лимфабездерін бағалау
- бұлшық ет жүйесіне баға беру (тонусы, күші, ауырсынуы)
- сүйек буын жүйесін бағалау
VІ. Пальпация (сипалау)
VІІ. Перкуссия (соққылау)
VІІІ. Аускультация (тыңдау)
ІХ. Лабораториялық тексеріс
Х. Аспаптық тексеріс
Ішкі мүшелерді құрал –жабдық аппараты арқылы тексеру әдістері
Тыныс алу мүшелері
1.Рентгеноскопия 5. Компьютерлік томография
2.Рентгенография 6. Сыртқы демнің қызметін тексеру
3.Томография 7. Бронхоскопия
4.Флюрография 8. Бронхография
Жүрек қан – тамыр жүйесі
1.Рентгеноскопия 5. Электрокардиография
2.Рентгенография 6. Фонокардиография
3.Ангиокардиография 7. Ультрадыбыс тексерісі
4.Жүрек қуыстарын сүңгілеу
Ас қорыту мүшелері
1. Рентгеноскопия 5. Эндоскопия
2. Рентгенография 6. Ультрадыбыс тексерісі
3. Ирригоскопия 7. Бауырды сканерлеу
4. Холецистография 8. Биоптат алу
Зәр шығару мүшелері
1.Рентгенография 4.Ультрадыбыс тексерісі
2.Урография 5. Бүйректі сканерлеу
3.Цистоскопия 6. Компьютерлік томография
Ішкі сөлденіс бездері
1.Қалқанша безін сканерлеу 2.Бас сүйектің рентгенографиясы
3.Қалқанша безді ультрадыбыспен тексеру
Тыныс алу жүйесімен ауырған науқастарды сұрастыру. Кеуде қуысын қарау және пальпациялау. Перкуссия әдісінің даму тарихы. Перкуссияның физикалық негізделуі. Перкуссия техникасы мен әдісі. Өкпенің салыстырмалы және топографиялық перкуссиясы. Диагностикалық маңызы.
Тыныс алу мүшелеріне жатады: мұрын, жұтқыншақ, кеңірдек, кеңірдекше тарамдары, өкпе. Өкпе өз алдына екіге бөлінеді: оң және сол жақ өкпе. Оң жақ өкпе 3 бөліктен тұрады: жоғарғы, ортаңғы, төменгі. Сол жақ өкпе 2 бөліктен тұрады: жоғарғы, төменгі. Өкпе кеуде қуысында орналасқан. Өкпенің төменгі бөліктері диафрагмамен тиіседі, ол кеудемен іш қуыстарын бөліп тұрады. Ауа мұрын жолдары арқылы кеңірдекке, одан оң жақ, сол жақ кеңірдекше тарамдарына (бронхыларға), одан әрі өкпе бөліктеріне кіреді. Кеңірдек тарамдары кішкентай бұтақтардан тұрады, оны “бронхиол” дейді, олар ары қарай өкпеге өткенде өкпе көпіршігіне (альвеоларға) айналады. Альвеоларға кірген ауа өкпені желдендіріп созады, онда газ алмасуы пайда болады. Ауамен кірген оттегі капилярға өтіп, эритроцидпен қосылып, ұлпаларды қамтиды. Кеудеге ауа кіргенде кеуде бұлшық еттері созылып, диафрагма жиырылып, кеуде қуысы кеңейеді. Адам бір дем алғанда 700 мл 3 ауа жұтады. Ал ауа шыққанда кеуде қуысы тарылады. Қалыпты түрде адам минутына 16 – 20 рет дем алады. Ал жүгіргенде, қатты қимылда дем алуы жиіленеді. Тыныс жолдарының дем алуын реттейтін сопақша ми. Ауаны өткізетін тыныс жолдары ауаны жылытып, шаңнан тазартып, дымқылдатады.
Тыныс алу мүшелерінің қорғаныш қызыметіне жатады: жұтқыншақтың жабылып тұруы, жөтел рефлексі, бронхтың ішкі сілекейлі қабатында секреторлы иммуноглабулиннің білінуі, альвеолардық макрофагтардың фагоцитарлы белсенділігі. Олардың қызметі жүйкелермен, бронхиол артерияларымен қамтамасыз етіледі.
Өкпе – ағзаның негізгі мүшесі. Ол ағзадағы қан айналыс жолдары-мен тығыз байланысты болып келеді. Оны қамтамасыз етіп отыратын өкпе артериясы. Сол себептен өкпе сырқатында тек ұлпа ғана зақымданбайды, оның қан тамырларындағы қанның алмасуы да бұзылуы мүмкін. Сондықтан мұндай өзгерістерді өкпе – жүрек жеткіліксіздігі деп атайды.
Негізгі белгілері Тыныс алу мүшелерінің ауруларының көптігіне қарамай, олардың белгілері бір – біріне ұқсас болып келеді. Бұл белгілерге жөтел, қақырықтың бөлінуі, қақырықты тастауы, қан түкіру, демікпе, кеуде қуысының ауырсынуы жатады. Дене қызуының көтерілуі, әлсіздік, тәбетінің төмендеуі, бастың ауруы аурудың жалпы белгілеріне жатады.
Жөтел. Тыныс алу мүшелерінің ең негізгі белгілерінің бірі, бірақ дені сау адамдарда да кездесуі мүмкін. Бұл рефлекторлық қорғаныш актісі. Тыныс жолдарына бөгде зат түскенде ағза рефлекторлық түрде оны жөтелі арқылы сыртқа шығаруға тырысады. Кеңірдек, кеңірдекшелердің (бронхтардың) сілекей қабаттары қабынғанда импульстер сопақша мидың дем алудағы орталығына келіп түседі де оны қимыл жүйкесіне жібереді. Жөтелде өкпедегі бөгде заттар ауамен бірге ауыз арқылы күшпен сыртқа шығарылады. Жағымсыз мәнбірлердің әсерінен тыныс алу жолдарына сілекей жиналып, жөтел туғызады. Егер сілекей аз бөлінсе, онда құрғақ жөтел пайда болады. Жөтелдің сипаталуы сырқатқа байланысты әртүрлі болады. Сирек, күшті, жиі, ұстамалы және т.б. түрлері болады. Бір науқаста жөтел өзгеріп отыруы мүмкін. Туберкулездің бастапқы кезеңінде жөтел сирек және науқасқа білінбейді. Бара – бара жөтел күшейіп, науқасты мазалайды. Жоғарғы тыныс жолдарының ауруларында жөтел дөрекі шығады.
Қақырық. Тыныс жолдарының сілекей қабығының жемісі. Қақырықтың мінездемесіне қарап қабыну дәрісінің тереңдігін анықтауға мүмкіншілік туғызады. Қақырық сілекейлі, сілекейлі - іріңді, іріңді болады. Сілекейлі қақырық жылтыр, кейде ақ түсті болады. Шаң тозаңнан қақырық қара түсті болуы мүмкін. Ондай қақырық темекі шеккеннен немесе ұзақ уақыт шаң тозаңда жұмыс істеген адамдарда кездеседі. Сілекейлі - іріңді қақырық өкпе ауруларының асқынуларында білінеді. Крупты өкпе қабы-нуының бастапқы кезеңінде қақырық тоттанған болып білінеді. Көбінесе қақырықтың иісі әлсіз және ара қашықтықта сезілмейді. Егер қақырықтың иісі жағымсыз болса, онда өкпенің іріңді ауруы деп ойлауға болады.
Қан түкіру. Өкпе ауруларының маңызды белгісі болып табылады. Қанды түкіру өкпе туберкулезінде, өкпе қатерлі ісігінде және өкпе іріңді ауруларында байқалады. Қақырықпен түскен қанның түсі ашық – қызыл, көпіршікті, иіссіз және жөтел мен шығып отырады.
Демікпе. Демікпе дегеніміз – демнің тереңдігінің, жиілігінің және ырғақтылығының бұзылуы. Тыныс алу жолдарының ауруларында ентігу экспираторлық (ауаның сырқа шығуының қиындауы) түрде білінеді. Сырқатқа байланысты кеңірдекше тарамдары тарылған жағдайда ауаның ішке кіруі қиындап, демі шулы, ысқырықты болып келеді. Науқастарда жиі аралас түрлердегі ентігу кездеседі.
Кеуде қуысының ауырсынуы. Бронхыларда және өкпе тінінде сезу рецепторлары болмайды, сол себептен кеуде қуысының ауырсынуы басқа мәмбірлердің әсерінен туады. Негізінде ауырсыну дем алғанда, жөтелгенде білінеді. Кеуде қуысының ауырсынуы қабырға аралық бұлшық еттер және қабырға аралық жүйкелер қабынғанда сезіледі.
Уыттану белгілері. Тыныс алу мүшелерінің ауруларында осылармен бірге жиі дене қызуының көтерілуі, түнгі кездегі терлегіштік, әлсіздік, жұмысқа деген қабілетінің төмендеуі кездеседі. Бұл шағымдар ағзаның уыттанудың себебіне болғандықтан.
Тексеру әдістері (субъективтік тексеріс және объективтік тексеріс) Субъективтік тексеріс
Науқастың шағымдарын сұрау арқылы өткізіледі: кеуденің шаншуы, ентігуі, тынысының тарылуы, жөтел пайда болуы, қақырық тастау, әлсізденуі, дененің тітіркенуі, басының ауыратындығы және ұйқысының бұзылуы.
Сыртартқы жинағанда келесі сұрақтарды анықтау керек: ауру қалай (жедел, біртіндеп) және қандай жағдайда басталды. Аурудың себебін және мінездемесін білу үшін эпидемия жағдайына көңіл бөлу керек. Жұқпалы аурумен ауырған науқастармен қатынаста болды ма? Мысалы: туберкулез, сары ауру, тұмау т.б. Ауру өту ағысын және жүргізілген емін, оның нәтижесін, тұрмыс жағдайын, ағзаға зиян әкелетін қылықтарын, яғни шылым шегу, ішімдік ішуін анықтау.
Объективтік тексеріс Объективтік тексеру әдісі қараудан басталады. Қарағанда науқастың жалпы жағдайын, төсек тәртібін, көңіл күйін, дене пішінінің өзгерістерін және т.б. байқайды.
Кеудені қарау. Кеуденің сыртқы бейнесіне қарап қалыпты немесе патололгиялық түрін анықтайды. Кеуде қуыс өзгерістерінің үш түрі болады:
бөшке тәрізді кеуде (эмфизематозды) – кеуде торшасының ұзындығы қысқалау, көлденең кеуде бөшке сияқты дөңгелектеу келген пішінде болып келеді. Қабырға арасы сиректелген, дем алғанда бұлшық еттерінің қабысуының сирегені байқалады.
сал көкірек қуысы (паралитикті) – бөшке тәрізді кеудеге қарама – қарсы келген өзгерістер байқалады: кеуде торшасы тар және ұзын. Бұл өкпенің туберкулез ауруында жиі кездеседі, дем алу қимылы бәсеңдейді.
мешелді кеуде (“тауық” кеудесі) – бұнда кеуде қуысының алды артына қарай ұзарғаны байқалады, қабырға шеміршектері жуандайды, кішкентай балалардың мешел мен ауырған кезінде пайда болады.
Кеуде құрылысының ауытқуы (деформациясы) омыртқаның өзгергендігіне байланысты болады: омыртқаның алға қарай қисаюы - лордоз, артқа қарай – кифоз, бір жақ қырына – сколиоз, ал артқа және бір жақ жамбасына қарай қисаюы – кифосколиоз деп аталады.
Дене терісінің өзгеруі. Терінің кілегей қабыршақтарының көкшілдігі байқалады, оны цианоз деп атайды. Цианоз екі түрде байқалуы мүмкін: жергілікті және орталық (барлық денеде). Бұндай өзгеріс тыныстың бұзылғандығынан, өкпеде оттегінің жеткіліксіздігінен байқалады. Бетінің қызаруы өкпенің крупозды қабынуында, дене қызуы көтерілгенде, ал бозаруы өкпенің іріңді ауруларында және т.б жағдайларда кездеседі.
Қолмен басып қарау (сипалау, пальпация). Кеудені, арқаны оның ауыра-тын жерін, серпімділігін, дыбысты өткізуін анықтау үшін жүргізіледі. Екі қолды науқастың кеудесіне қойып сан мен сөздерді айтқызып, ауаның тербеу дыбысының әр ауруға байланысты жоғарлауын немесе төмендеуін анықтайды. Бұл сипалаудың түрін бронхофония әдісі деп атайды.
Саусақпен соққандағы өкпеден шығатын дыбыстардың өзгерістерін анықтау (тықылдату, перкуссия). Өкпенің таза дыбысы өкпеде таза ауаның барында, өкпенің ауруы жоқ кезіңде естіледі. Перкуторлық дыбыстың өзгергендегі түрлері мыналар:
1 тұйық дыбыс өкпе ұлпасында ауа жоқтығын білдіреді;
2 қорап тәрізді дыбыс өкпе ұлпасының созылғандығын және өкпеде ауа көптігін білдіреді;
3 тимпаникалық перкуторлы дыбыс – тегіс қабырғаға ұрғандай дыбыс.
Перкуссия Соғып не қағып қарау дегенді білдіреді. Бұл әдіс Гиппократ заманында белгілі болғанымен, кеңінен қолданылмаған. Алғаш перкуссияның клиникалық зерттеудегі маңызына көңіл бөлген австриялық дәрігер Л. Ауэнбруггер (1722-1809) болатын. Оның латынша жазылған "Кеудедегі жасырын жатқан ауруларды адамның кеуде клеткасын соға отырып табуға болатын жаңа әдіс" трактаты 1761 жылы жарық көрген. Л. Ауэнбруггерді перкуссия әдісіне мына тарихи жағдай алып келген көрінеді. Оның әкесі мейрамхана иесі болған. Баласын шарабы бар бөшкелерден шарап альп келуге жұмсап отырған. Бөшкедегі шараптың көлемін анықтау үшін Леопольд бөшкелерді соғып қараған. Кейін, дәрігер болған шақта, осы әдіс оның есіне түсіп, оны өкпедегі жиналған су деңгейін анықтауда қолданған. Л. Ауэнбруггер сау өкпе мен өкпе эмпиемасы ауруы кезіндегі перкуторлық дыбыстарды салыстырған, "қолдың алақанын жазып, бір-бірімен бірікгіріп ұстаған саусақтарыңыздың басымен кеуде клеткасын жай-лап, асықпай соғып қараған кезде, жүрек тондарының өзгеруі іштегі өзгерістер туралы мәлімет береді" деп жазған. Өкінішке орай ғалымның орасан маңызды еңбегі сол уақытта дұрыс бағаланбаған, елу жыл бойы клиникаларда қолданылмаған. Тек 1808 жылы, Л. Ауэнбруггердің дүниеден өтуіне аз ғана уақыт қалғанда, Наполеонның жеке дәрігері, француз клиницисі Корвизар оның еңбегін француз тіліне аударып, перкуссия әдісін жоғары бағалағаннан кейін клиникада кеңінен қолданыла бастаған. Корвизар перкуссияны тек қана өкпе ауруларын ғана емес, сонымен қатар жүрек дерттерін, аорта аневризмасын анықтау үшін пайдаланған. Ауэнбруггер ойлап тапқандай, саусақтарының басымен соғып перкуссиялау тікелей перкуссия деп аталады және ол осылай ұзақ уақыт қолданылып келді.
1827 жылы француз дәрігері Пиорри перкуссия әдісіне плессиметрді (рlеssо — соғамын, metгоп — өлшем) қолдануды ұсынған. Ол үшін кеудеге плессиметрді тығыз тақап қойып, үстінен саусақпен соғып отырған. Ауэнбруггер бойынша перкуссиялау кезінде кеуденің кең көлемінен мәлімет алынады, ал плессиметрдің көмегімен пер-куссия жасаған кезде кеуденің аз көлемді шектелген бөлігінен, патологиялық үдерістердің орнын дәлірек анықтау мүмкіндігі туады.
Он төрт жьл өткен соң Винтрих (1841) арнайы перкуссиялық балға ойлап тауып, онымен плессиметрдің үстінен ұрып анықтауды қолдана бастаған. Жоғарыда айтылғандай, құрал-саймандардың көмегімен соғып қарау жанама перкуссия деп аталады. Кейінгі уақытта ғалымдар клиника жағдайында перкуссия әдісін одан әрі жетілдіруге тырысқан: әр түрлі аурулар кезіндегі перкуторлық мәліметтер салыстырылады, оның техникасы мен әдістемелерін жаңартады, плессиметр мен перкуссиялық балғаның әр түрлі пішіндері қарастырылып, түрлі материалдардан (ағаш, металл, піл сүйегі және т. б.) жасалады. Перкуссия әдісін дамытуға үлкен мән берілген себебі: рентген сәулелері ашылғанша ішкі ағзалардағы патологиялық өзгерістер тек қана физикалық, оның ішіңде, перкуссиялық әдістермен зерттелген болатын.
Кейін В. П. Образцов өзінің жаңа перкуссиялық әдісін ұсынады. Оны орындау үшін оң қолдың сұқ саусағын ортаңғы саусағының үстінен қайы-ра салып, зерттеу кезінде сұқ саусақты жылжыта түсіп, денеге соққы тү-сіреді. Образцов әдісі тікелей перкуссияға жатады және бұрынғы әдістерге қарағаңда дәлірек перкуторлық мәліметтерін алуға мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде кеңінен тарағаны 1935 жылы Г. И. Сокольский ұсынған әдіс. Ол жанамалы перкуссиялық әдіске жатады, тек плессиметр мен балға қолданылмайды, соққы қол саусақтарымен жасалады. Әдетте сол қолдың ортаңғы саусағын денеге жанастырып (плессиметр ролінде), оң қолдың ортаңғы саусағымен (перкуссиялық балға ретінде) соғып отырады.
Бұл перкуссиялық әдістің артықшылығы: перкуторлық дыбысты құлағымызбен қабылдап қана қоймай, плессиметр-саусағымызбен қолдың астындағы айырмашылықтарды, ал балға саусақпен сол жердің серпімділігін сезіп отырамыз, сондықтан бұл әдіс пальпаторлық перкуссия деп те аталады. Бұл әдістің тағы бір артықшылығы — ол құрал-жабдықтар іздемей-ақ, кез келген уақьпта тексере беруге мүмкіндік туғызады.
Перкуссияньң физикалық негізі. Перкуссияның негізіне физикалық құбылыстар жатады. Денені соғып қарау кезінде оның тепе-теңдік күйі бұзылып, теңселмелі қозғалыстар жасай бастайды және оларды амплитудасымен, жиілігіне, ұзақтығына қарай әр түрлі дыбыс толқындары түрінде тіркеуге болады.
Қатты денеге соққы тиген кездегі теңселмелі қозғалыстар ауаға не басқа ортаға беріледі де, біздің құлағымызға дыбыс болып жетеді. Белгілі шарттар (дененің біркелкі құрамы, пішіні) орындалған кезде бұл денеде дұрыс тербелістер туындайды, оны таза тон деп атайды (флейта, камертон дыбыстары шамалас).
Алайда, денеде басқа жағдайлар жиірек кездеседі: негізгі дұрыс тербелістермен қатар қосымша тербелістер де пайда болады; соңғысының жиілігі негізгі тербелістер жиілігіне бөлінеді; мұндай кездегі дыбыс музыкалық тон болып есептеледі. Перкуссия жасалатын дененің құрамы көбінесе біркелкі емес және пішіні де әр түрлі болып келеді. Оның бойындағы тербелістер апериодты, яғни әр түрлі мерзім арасында пайда болады, сондықтан мұндай дененің соққылауы кезінде шығатын дыбыс шуыл болып естіледі.
Перкуторлық дыбыстың дауыстылығы (ашық дыбыс). Адам организмінің мүшелері мен тіңдері перкуссия жасаған шақта әр түрлі дыбыстар береді. Қалыпты жағдайда ауалы ағзалардан (өкпе, асқазан-ішек жолдары, көмекей, ауыз қуысы) қатты ашық дыбыс шықса, ауасы жоқ ағзалар мен тіндерден (жүрек, бауыр, талақ, бұлшық еттер, тері, май қабаты) жәй (тұйықталған не тұйық) дыбыс естіледі. Физикалық жағынан қарағанда перкуторлық дыбыстың күші, яғни дауысының ашықтығы дыбыс тербелістерінің амплитудасына байланысты болады. Қаншалықты дыбыс тербелістерінің амплитудасы жоғарырақ болса, соншалықты перкуторлық дыбыс дауысты немесе керісінше. Ал дыбыс тербелістерінің амплитуда биіктігі перкуторлық соққының күшіне, әрі перкуссия жасап отырған дененің тербелмелі қозғалыстар жасай алатын қабілетіне байланысты болады. Бірдей күшпен соққылағанда ауасы көбірек ағза ашығырақ дыбыс береді.
Физика заңдары бойынша, дыбыс тербелістерінің амплитудасы перкуссия жасап отырған дененің тығыздығына кері пропорционалды, сондықтан бауыр, талақ, бұлшық еттер, өкпе және іш қуыстарында жиналған сұйықтықтың перкуссия кезіңдегі амплитудасы төмен болады, яғни бәсең, жөй ғана дыбыс береді. Ауалы ағзалар ашық дыбыс шығарады, себебі олардың өздері де тербелмелі қозғалысқа тез түседі. Патологиялық жағдайларда (өкпе туберкулезі, бронхо-пневмониялар, өкпенің крупозды қабынуы,т. б.) екпенің ауалылығы азайып, перкуссиялық дыбыс әдеттегіден бәсеңдейді. Ішке және плевра қуыстарына сұйықтық жиналғанда перкуссиялық дыбыс амплитудасы әдеттегіден көп азаяды, құлағымызға жәй, тұйық дыбыс естіледі.
Перкуторлық дыбыстың ұзақтығы (тұйықталған немесе тұйық дыбыс). Перкуссия кезінде дыбыс күштілігінен басқа тағы бір мән беретін жағдай, ол оның дыбыс ұзақтығы. Перкуссия дыбыстың ұзақтығына байланысты ұзақ не қысқа болып бөлінеді. Перкуторлық дыбыстың ұзақтығына мынадай себептер әсер етеді: 1) перкуссияның бастапқы кезеңіндегі дыбыс тербелістерінің амплитудасы; 2) соғып, қарап отырған мүшенің тығыздығы мен кернеуі. Егер перкуссиялық дыбыс қатты, жоғары амплитудалы болса, онда оның ұзақтығы да біршама деп жобалауымыз керек. Ал ауасыз тығыз ағзаларды перкуссиялағанда дыбыс төмен амплитудалы болады, яғни тербелмелі дыбыс қозғалыстары тез өшіп, оның ұзақтығы азаяды. Осылайша өкпе тінінде тығыздалу ошағы пайда болғанда (өкпе туберкулезі, өкпе қабынуы, өкпе инфаркті) перкуторлық дыбыс тұйықталған және қысқа, ал, іш және плевра қуысында сұйықтық жиналған шақта тұйық және қысқа болады.
Перкуторлық дыбыстын биіктігі. Перкуторлық дыбыстың күштілігі мен ұзақтығынан басқа тағы бір сипаттамасы — ол оның биіктігі.
Перкуторлық дыбыстың биіктігі белгілі бір мезгілдегі тербеліс санына тура пропорционалды болады. Уақыт аралығында неғұрлым тербеліс саны көп болса, соғұрлым дыбыс биігірек немесе керісінше болады. Басқаша айтқанда, неғүрлым дыбыс беретін дененің өлшемі кішірек болса, соғұрлым тербелістер жиірек, ал дыбыс жоғарырақ шығады.
Балалардың сау өкпесінің тұсындағы перкуторлық дыбыс ересек адамдардың өкпесі үстіндегі дыбыстан жоғары. Перкуссия кезіңде тепе-теңдік жағдайдан шығып қалған тығыз дене кіші амплитудалы болады, тұйық дыбыс береді, бірақ оның бір секунд ішіндегі саны көбірек, яғни дыбыс биік. Керісінше, онша тығыз емес ағза (өкпе) дауысты, үлкен амплитудалы дыбыс береді, бірақ оның бір секунд ішіндегі саны аз, яғни дыбысы төмен. Перкуторлық дыбыстың реңдері әр түрлі.
