2017-11-30
1559
Тимпаникалық дыбыс барабанды соққан кездегі дыбыс тәрізді болып келеді (грекше tjmрапоп - барабан) және ол ауасы бар қуыстарды перкус-сиялау кезінде пайда болады. Қалыпты жағдайда тимпаникалық перку-торлық дыбыс асқазан, ішектер, ауыз қуысы, көмекей, кеңірдек тұсынан, ал патологиялык, жағдайларда өкпе кавернасы мен абсцесі үстінен және өкпеде ауа жиналғанда (пневмоторакс) естіледі. Тимпаникалық дыбыс қатты болып келеді және тимпаникалык емес дыбыстан тербелістерінін белгілі мерзім ішінде дұрыс қайталануымен (синусоида тәрізді) ерекшеленеді, яғни жүрек дыбысына жақын болып келеді.
Тимпаникалық емес дыбыстардың тербелістері апериодикалық, яғни шуылға жақын. Тимпаникадық дыбыс ауасы бар қуыстың қабырғаларының кернеуі азайғанда пайда болады.
Қораптық перкуторлық дыбыс ол бос қорапты соққан кездегі дыбысқа ұқсас және өкпедегі тығыз элементтердің азайып, жұқарған шағында пайда болады. Бұл өкпе эмфиземасына тән дыбыс, өйткені альвеолалар өздерінің созылғыштық қасиетін жоғалтқанмен, араларындағы альвеоларлық перделер таза тимпаникалық дыбыстың туындауына кедергі жасайды.
Егер перкуссия кезінде катты дыбыс шықса, онда ол тимпаникалық па, жоқ па, ұзақ па, әлде қысқа ма, биік пе, әлде төмен бе деген сұрактарға жа-уап беруге тура келеді. Әдетте өкпенін тұсынан шығатын перкуторлық ды-быс қатты, ұзак және төмен болатыны белгілі. Оны өкпелік ашық перку-торлық дыбыс деп атап кеткен. Асқазаңды, ішектерді, ауыз қуысын, кеңір-декті, көмекейді соқкылап қарау кезінде де қатты дыбыс шығады, бірақ оның сипаттамасы басқаша, себебі ол — тимпаникалық перкуторлық дыбыс.
Бұлшық еттер, бауыр, өкпемен жабылмаған жүрек тұсын перкуссиялау кезінде шығатын дыбыс жәй, қысқа, биік болып келеді. Бұл дыбыс абсолютті тұйық немесе бұлшық еттік перкуторлық дыбыс делінеді, ал қатты, бірақ абсолютті тұйық емес дыбыс тұйықталған деп аталады.
Адам денесінің әр түрлі аймақтарында перкуторлык дыбыс өзгеріп отырады. Жоғарыда айтылғандай, іш, плевра қуыстарында және перикар-дта сұйықтық жиналғанда абсолютті тұйық перкуторлық дыбыс естіледі. Мұңдай дыбыс өкпе үстінен де шығуы мүмкін, ол үшін бір өкпе түгел ауасыздану керек (өкпе рагы, обтурациялы ателектаз, кен тараған пнев-мония, т. б.). Егер де өкпедегі ауа жоғалмай, тек азайған шақта (өкпе ту-беркулезі, өкпенін крупозды қабынуының бастапқы сатысы, ошақты пне-вмония) перкуторлық дыбыс тұйықталады. Өкпеде үлкен, сыртқа жақын орналасқан қуыс (каверна, абсцесс) пайда болса немесе өкпе жапырақ-шаларының қуысына ауа жиналса (пневмоторакс) тимпаникалық пер-куторлық дыбыс естіледі. Көп жылдарға созылған өкпенің аурулары оның желденуіне алып келеді, бұл кезде қораптық перкуторлық дыбыс естіледі.
Металдық дыбыс — қысқа, ашық, жоғары обертондары бар перкуссиялық дыбыс; ішінде ауасы бар, көлемі үлкен, қабырғалары тегіс қуыстардан естіледі.
Перкуссия жасаған кезде науқас тік түруы немесе отыруы тиіс. Тік тұрған кезде қолдарын денеден төмен жерге қарай салбыратып ұстайды, отырған кезде қолын тізеге қояды. Жоғарғы иық белдеу бұлшық еттерін босаң ұстау керек, егерде бұлшық еттері ептеп қана жиырылған болса, ол кезде перкуторлық дыбыс өзгеріп шығады. Әлсіз науқастарды перкуссия жасағанда аздап болса да қолмен демеп тұруы керек. Егерде халі нашар жағдайдағы аурулардың отыруға шамасы келмесе, (өкпеден қан кету, миокард инфаркті, мидың қан айналымы бұзылғаңда т. б.) перкуссия науқастың кеуде клеткасы-ның алдыңғы бетімен қолтық алды және ортасында ғана жасалынады. Перкуссия жасаған кезде науқастың тыныс алуы жайбарақат болуы тиіс. Дәрігер науқастың оң жағынан тұрып, немесе отырыл перкуссия әдісімен науқасты тексереді. Міне осылай өкпеге салыстырмалы жөне топографиялық перкуссия жасалынады.
Салыстырмалы перкуссия әдісі өкпе қабы қуыстарының патологиясын анықтауға мүмкіншілік береді. Салыстырмалы перкуссия әдегге белгілі бір тәртіппен жасалына-ды. Кеуде клеткасының симметриялық орындарына күші бірдей перкуссия жасалынады. Әдетте перкуссия орташа күшпен жасалуы тиіс,бұл кезде симметриялық жерлерден өкпелік ашық перкуторлық дыбыс шығады.
Кеуде клеткасының алдыңғы жағын перкуссия жасау әдісі. Перкус-сияны өкпе ұшынан бастайды, ол үшін ллессиметр саусақты бүғананың үстіне параллель қойып, оң жақ-сол жағынан күші бірдей перкуссия жа-салынады. Одан кейін бұғана қабырғалардың өздеріне, яғни үстіне тікелей перкуссия жасаймыз. Кейін плессиметр саусақты бұғана астына, қабырға аралықтардың бойымен қабырғаларға параллельді қойып, бұғананың ортаңғы сызығының бойымен, жоғары аталған ережелер мен шарттарды ұстай отырып, оң жақ пен сол жақты салыстырып перкуссия жасалынады.
Салыстырмалы перкуссияны алдынан тек IV қабырғаға дейін жүргізеді, бұл деңгейден төмен сол жақта жүрек жатқандықтан да осылай жасайды. Одан кейін екі жақтан да қолтық астының ортаңғы сызығы бойымен жасалынады. Бұдан кейін кеуденің (өкпенің) артынан перкуссия жасалынады. Перкуссияны жауырын үсті аймақтардан бастайды, саусақ-плессиметр жауырынның жота өсіндісіне параллельді қойылады. Сосын саусақ-плессиметрді омыртқа бағанасына параллельді, сол сияқты жауырын аралыққа да солай қояды. Бұл кезде науқас екі қолын алдында қиғаштандырып ұстайды, басын ептеп қана еңкейтеді. Ең соңында перкуссия жауырын асты аймақтарда жасалынады, бұл кезде плессиметр саусақ қабырғаларға параллельді қойылады. Перкуссияны кеуденің бүйір бетінен жасағанда, науқастың қолын басына немесе мойынның сыртынан ұстатып қойса ыңғайлы болады. Қалыпты жағдайда симметриялы орындардан пеуторлық дыбыс бірдей шығады.
Топографиялык перкуссия Топографиялық перкуссия әдісімен екпенің шекараларын, әсіресе оның төменгі жиегінің тыныс алуға байланысына сөйкес қимыл қабілетін анықтайды. Өкпенің маңында ауасы жоқ, тұйық дыбыс беретін тіндер мен ағзалар орналасқандықтан бұл тәсілмен тексеруді толығымен орындауға болады. Өкпенің шекараларын анықтағанда келесі ережелер сақталуы тиіс:
1)саусақ-плессиметр анықталатын тұйықтың шекарасына міндеттіі түрде параллельді орналасуы тиіс;
2)перкуссияны ашық перкугорлық дыбыстан тұйық дыбысқа қарай жасау керек;
3) шекараларды анықгаған кезде жәй ғана, әлсіздеу соққылау жасау керек;
4) шекара белгілегенде, белгіні саусақтың өкпеге қараған қырынан бастап жасау керек.
Өкпе ұшының биіктігін науқастың алдынан анықтау кезде саусақ-плессиметрді бұғананың үстіне қойып бұғананың ортасынан жоғары қарай перпендикулярлы сызық бойымен перкуссия жасау керек, плессиметр бұғанаға параллельді орналасады.
Перкуторлық дыбыс өзгергенде саусақтың ашық дыбысқа қараған шетінен белгі қойылады. Қалыпты жағдайда өкпе ұшы бұғанадан 3-4 см жоғары жатады.
Өкпе ұшының биіктігін адамньң арткы жағынан анықтау үшін жауырынның жота өсіндісінен VII мойын омыртқасының жота өсіндісінен 3-4 см сыртқа қарай жатқан нүктеге бағыттап перкуссия жасалынады. Адам басын ептеп алға қарай еңкейтеді. Плессиметр-саусақ жауырынның жота өсіндісіне параллельді орналасады. Қалыпты жағдайда бұл шекара VII мойын омыртқасының жота өсіндісі деңгейінде жатады.
Крениг кеңестігін көлденең енін анықтау үшін т. Тгареzjus-тін алдыңғы қырының ортасынан, саусақ-плессиметрді қырға перпендикулярлы орналастырып, алдымен мойынға (медиалды), одан кейін иыкқа қарай (латералды), тұйық дыбыска дейін перкуссия жасап, шекараларын белгілейді. Екі бөлігінің арасы Крениг кеңістіктің көлденеңі, қалыпты жағдайда 5—6 см-ге тең, кейде ол 3 см-ден 8 см-ге дейін жетуі де мумкін.
Өкпенің төменгі шекарасын аныктау оң жағынан алдымен төсаралық сызығы бойынша, содан кейін бұғана ортаңғы сызығы бойынша жүргізіледі.
Сол жағынан төсаралық сызығы бойынша зертгеу жасалмайды, себебі бұл жерде жүрек өкпенің төменгі шекарасын анықтауға мүмкіншілік бермейді. Әрі қарай леркуссияны екі жақтан да алдыңғы, ортаңғы, артқы қолтық асты сызықтары бойынша, сосын жауырындық сызық бойынша, ең ақырында омыртқа бағанасы маңындағы сызықтар бойынша жүргізіледі. Саусақ-плессиметр қабырға аралықтарда қабырғаларға параллельді орналасады, жай ғана әлсіз соққылар жоғарыдан төмен қарай бағытталып, тұйық дыбыс пайда болғанша жасалуы керек, Белгі саусақтың өкпеге қарай жатқан шетінен қойылады.
Өкпенің төменгі шекараларьн анықтау қиын емес, тек ғана сол жақ қолтық асты сызықтар бойынша перкуссия жасағанда Траубе кеністігінен шығатын тимпаникалық дыбысты ашык, дыбыстан ажырата білу керек, ол ушін дәрігердің перкуссия әдісінен тәжірибесі болуға тиісті. Қалыпты жағдайда өкпенің төменгі шекаралары былай орналасады.
Қалыпты жағдайдағы өкпенің төменгі шегі: 1 бейнелеме
| Белгі сызықтар | Оң жақ | Сол жақ |
| Төс жанындағы сызық | VI қабырға | ІІІ қабырға |
| Бұғана ортасы сызығы | VI қабырға аралығы | VI қабырға аралығы |
| Қолтықтың алдыңғы сызығы | VIІ қабырға | VII қабырға |
| Қолтықтың ортаңғы сызығы | VIІІ қабырға | VIIІ қабырға |
| Қолтықтың артқы сызығы | ІХ қабырға | ІХ қабырға |
| Жауырын сызығы | Х қабырға | Х қабырға |
| Омыртқа жанындағы сызығы | ХІ кеуде омыртқасы | ХІ кеуде омыртқасы |
Өкпенің төменгі жиегінің терең дем алу кезіндегі жылжымалылығын анықтау үшін қолтық асты ортаңғы немесе артқы сызығы бойымен алдымен жай ғана дем алған кездегі екпенің төменгі ше-карасын белгілеп алады. Одан кейін науқасқа терең дем алғызып, дем алмай тұруды сұрайды.
Осы кезде тез перкуссия жасап өкпенің төменгі шекарасын тағы да жай дем алған кезіндегі белгіден бастап, анықтап белгілейді (1-ші белгі). Бұдан кейін тексеруді тап солай терең дем шығарып, тоқтап тұрғанда анықтайды (2-ші белгі). Осы екі белгінің арақашықтығы өкпенің төменгі жиегінің терең дем алу актісіндегі жылжу шектері деп аталады.
Қалыпты жағдайдағы өкпенің төменгі жиегінің дем алу кезіндегі және дем шығару кезіндегі көрсеткіштері кестеде көрсетілген.
Өкпенің төменгі жиегінін қалыпты жағдайдағы жылжымалылығы
2. бейнелеме
| Топографиялык сызықтар | өкпенің төменгі жиегінің жылжу шектері | см | |||||
| Оң жақ | Сол жак | ||||||
| дем алғанда | дем шы- ғарғанда | қос- канда | дем алғанда | дем шы- ғарғанда | кос- канда | ||
| I. Бұғана ортаңғы сызыгы | 2-3 | 2-3 | 4-6 | - | — | — | |
| 2. Қолтық асты ортаңғы сызығы | 3-4 | 3-4 | 6-8 | 3-4 | 3-4 | 6-8 | |
| 3. Жауырын сызығы | 2-3 | 2-3 | 4-6 | 2-3 | 2-3 | 4-6 | |
Тыныс алу мүшелерінің ауруларындағы тексеру әдістері
Науқастардың шағымдары
1. Жөтел 4.Ентігу, түншығу
2. Қақырық тастау 5.Кеуде қуысының ауруы
3. Қан түкіру 6.Дене қызуының көтерілуі
Аурудың даму тарихы.
Себептері. Басталуы, дамуы Ұзақтығы
Жүргізілген тексерістердің нәтижелері Қолданылған ем
Аурудың өмір тарихы.
Әсер ететін мәнбірлер, суық тию Мамандығы, еңбек жағдайы
Жағымсыз қылықтары Аллергологиялық сыртартқысы
Тұқым қуалаушылығы
Науқасты тікелей тексеру 3бейнелеме
| Қарау | Сипалау (пальпация) | Тықылдату (перкуссия) | Тыңдау (аускультация) |
| 1.Төсек жағдайы 2. Ентігу,тұншығу 3.Саусақтарының, тырнақтарының пішіні 4.Кеуде қуысының пішіні | 1.Дыбыс дірілі 2. Ауырсыну | 1.Өкпе шекарасы 2.Өкпенің төменгі бөлігінің қимылы 3. Перкуторлық дыбыстың өзгерісі | 1.Демнің мінездемесі 2.Бронхо-фония 3.Сырылдар 4.Сықылдау 5.Өкпе қаптың үйкелу дыбысы |
Қосымша тексеру әдістері 4 бейнелеме
| Зертханалық тексеру әдістері | Құрал – жабдық аппараты арқылы тексеру әдістері |
| 1.Жалпы қан анализі 2.Биохимия қан анализі 3.Жалпы қақырық анализі 4.Бактериялогиялық қақырық анализі 5.Жұқпаның антибиотиктерге сезімталдығын анықтау 6.Қақырықты Кох таяқшасына зерттеу 7.Қақырықты цитологиялық зерттеу | 1.Спирометрия -графия 2.Сканерлеу 3.Пневмотахометрия 4.Рентгеноскопия 5.Рентгенография 6.Флюрография 7.Томография 8.Бронхоскопия - графия |
Өкпе аускультациясы, физикалық негізделуі, техникасы мен әдісі. Қалыпты жағдайдағы және патологиядағы негізгі тыныс шулары. Қосымша тыныс шулары. Бронхофония. Диагностикалық маңызы.
Өкпені тыңдау (аускультация). Құлақты кеудеге қою арқылы немесе стетоскоппен, фонендоскоппен тыңдайды. Өкпеге ауа кіріп шыққанда демалыс дыбыстары естіледі. Қалыпты түрде везикулды дем естіледі(ауаны жұтқаны белсенді, ал шығарғаны белсенсіз). Патологиялық өзгерістерде өкпеде бронхиалды дем естіледі (ауаны жұтқаны да шығарғаны да белсенді). Ал өкпеде қақырық, кілегейлер пайда болғанда тыныс жолдарында сырылдар естіледі. Өкпеде суды үрлегендегі пайда болатын көпіршік дыбыстарды дымқыл сырылдар дейді. Ал құрғақ сырылдар ысқырық дыбыс сияқты бронхылардың, кеңсіріктің ішкі қабыршықтарының ісінуіне байланысты болады. Өкпеқаптың қабынуында өкпеде үйкелу шуы естіледі.Тыныс алу жүйесін тындап, яғни аускультация жасап алған мәліметтеріміз негізгі және қосымша тыныс дыбыстары болып екіге бөлінеді. Негізгі тыныс дыбыстарына везикулярлы, бронхиалды және аралас тыныс түрлері жатады. Ал қосымша дыбыстарға сырылдар, сықырлар, өкпе қабы үйкеліс шуылдары жатады.
Өкпе аускультациясын стетоскоп, фонендоскоп арқылы немесе тікелей құлақты қойып тындайды. Аускультацияны науқастың жағдайына байланысты жасайды. Науқастың арт жағынан тыңдағанда, оның қолын алдынан кеудесіне койғаны тыңдаушы үшін өте ыңғайлы болады. Бұл кезде жауырындар екі жаққа ажыратылғандықтан өкпенің тыңдайтын көлемі кеңиеді. Жағдайы нашар науқастарды шамасына қарай, бүйіріне жатқызып та тыңдауға болады, егерде мұндай мүмкіншілік болмаса, фонендоскопты науқастың арқасына қарай сұғып ұстау керек. Негізгі дыбыстарды сипаттама жасағанда науқас аузымен тыныс алуы керек, ал қосымша тыныс дыбыстарын тындағанда науқастың аузы ашық болуға тиіс. Дәлдеп тындағанда науқасқа терең дем алғызу керек, бұл жағдайда сырқат адамның басының айналуы мүмкін, сондықтан дәрігер бос қолымен науқасты аздап болса да демеп тұрғаны орынды болады. Дәрігер науқасқа қарағанда өзі ыңғайлы орналасуы керек. Өкпедегі патологиялық өзгерістерді анықтау үшін салыстырмалы аускультация жасалынады, яғни өкпені кеуденің симметриялық аймақтарында және тындайтын орындарды белгілі бір жүйемен жүргізеді.
Аускультация жасау ережесі. Өкпені тыңдағанда алдымен науқастың оң және сол жақтан естілген дыбыстарды салыстыра отырып, алдынан өкпенің екі ұшын тындайды. Содан кейін тыңдайтын аспабын тереңірек қойып, қабырға аралықтарынан тындайды. Одан әрі қолтық асты, жауырынның жоғарғы, екі жауырын аралық, астыңғы аймақтарын салыстырмалы тындау арқылы жүргізеді
Тыныс алу нәтижесінде пайда болған өкпедегі дыбыстарды тыңдағанда, дыбыстың түріне, күшіне, орналасуына және дыбыстардың дем алған кезінде, оның жалпы сипатына назар аудару қажет. Алынған мөліметтерді бағалаудың клиника үшін үлкен төжірибелік маңызы бар. Өкпені тыңдағаңда тағы да бір ережені сақтау керек: алдымен естілген негізгі тыныс дыбыстарының түрін, кейін қосымша дыбыстарды (сырыл, сықыр, плевра үйкеліс шуылы) бар-жоқтығын анықтау керек.
Қалыпты жағдайда өкпені тындағанда везикулярлы тьныс естіледі. Ве-зикулярлық тынысты альвеолалар ішіне ауа кіргенде оның қабырғалары созылып, ауа шыққанда жиырылғандықтан альвеолярлық тыныс деп те атайды. Тыныс алғанда альвеолалардың қабырғалары керіліп тербеліс жа-сағандықтан везикулярлық тынысқа тән дыбыс туады. Везикулярлық ты-нысқа мынандай ерекшеліктер тән. Біріншіден, ол бұл жұмсақ шуыл, «Ф» дыбысын айтқандағы дыбыс сияқты; екіншіден — ол бүкіл ауа жұтқан фа-засы кезінде және ауа шығарғанда тек оның 1/3-де естіледі. Дем алу фаза-сы белсеңді болғандықтан альвеолалар қабырғалары біртіндеп жазыла-ды немесе керіледі, сондықтан везикулярлық тыныс толық естіледі. Ал, тыныс шығару фазасы пассивті болғаңдықтан оның кеңеюі басылады, сондықтан ол тыныс шығару ауа шығару фазасының бас кезіндегі 1 /3 ғана естіледі
Везикулярлық тыныстың әлсіреуі ол тек қана физиологиялық және патологиялық жағдайларда естілуі мүмкін. Везикулярлық тыныстың физиологиялық әлсіреуі кеуде клеткасының бұлшық еттерінің немесе оның май қабатының ерекше қалыңдағанынан болады. Бұл кезде везикулярлық тыныс әлсіреуі, кеуде клеткасының екі бөлігінің де үстінен бірдей естіледі. Бұл әлсіреу тіндердің тығыз қабаты дыбыстарды нашар өткізуінен пайда болады. Везикулярлық тыныс патологиялық өзгерістердің нәтижесінде әлсіз естілуі ол өкпе аурулары мен өкпе қабының патологиялық өзгерістері кезінде болады.
Эмфизема кезінде везикулярлық тыныс кеуденің екі жағынан да әлсіз естіледі. Бұл кезде өкпенің серпімділігі төмендейді (кейде жойылады), альвеолаларда ауа артық болады, дем алуға байланысты альвеола қабырғаларының қозғалу амплитудасы төмендейді. Вези-кулярлық тыныс әлсірегенде оның ұзақтығы дем алған кезде де, дем шығарған кезде де қысқарады, дыбыстың күші әлсірейді. Бронхогенді ракпен немесе бронхының ішіне түскен бөгде затпен оның бітелуінің әсерінен пайда болған обтурациялық ателектаз кезінде везикулярлық тыныс әлсіз естіледі кейде оньң толық жойылуы да мүмкін.
Өкпенің ұсақ ошақты қабынуында және крупозды пневмонияның алғашкы кезеңінде везикулярлық тыныстың әлсіреуі патологиялық өзгерістердің әсерінен альвеолалардың тыныс алуға қатыспағандығынан және альвеолалар қабырғаларыньң кернеуінің әлсіреуі нәтижесінде пайда болады. Қабырғалар жарылған немесе сынған кезде везикулярлық тыныс нашар естіледі себебі науқас аса катты ауырғандығын сезеді, бұл рефлекторлы үстірт дем алудың әсерінен пайда болады. Плевра жапырақшалары қатпарланып қалыңдағанда (шварттар), сұйықты плевриттерден кейін плевра жапырақшаларының бір-біріне жабысқан кезінде салыстырмалы түрде тьңдағанда ауырған жердің үстінен везикулярлық тыныс әлсіз естіледі. Экссудатты плевритте, гемо, гидроторакс кезінде плевра қуысында жиналған сұйықтық везикулярлық тыныстың әлсіреуін туғызады, ал сұйықтық өте көп болса тыныс алу әбден жойылуы мүмкін. Бұл кезде везикулярлық тыныстың әлсіреуі плевра қуысында жиналған сұйықтықтың өткізгіштік қасиетінің төмендеуімен түсіндіріледі. Везикулярлық тыныстың әлсіреуі немесе толық жойылуы сонымен қатар плевра қуысында ауа жиналған жағдайда кездеседі (жабык пневмоторакс). Сонымен везикулярлық тыныстың әлсіреуі ауа өтетін жолдарының тарылуында (көмекейдің, кеңірдектің, бронхиолалардьң тарылуы, қабырғаның ісінуі, түйілуі кезінде), ауаның өкпеге кедергімен аз түсуінің әсерінен пайда болады.
Везикулярлык тьныстың кеуденің екі бөлігі үстінен бірдей күшеюі тез жүгіргенде, физикалық ауыр жұмыс атқарғанда альвеолалардың күшейіп, жайылып созылуы әсерінен болады.
Күшейген везикулярлық тыныс кеуде клеткасының қабаты жұқа астениктерде де байқалады. Балаларда есейген адамдармен салыстырғанда, везикулярлық тыныс күшейіп, қаттылау естіледі. Бұл тыныс пуэрилді деп аталады (риег — бала). Тыныстың былай болып естілуі балалардың кеуде клеткасы қабатының жұқа және оның серпімділік қабілетінің жоғары болғандығынан болады. Өкпеде немесе өкпе қабы мен плевра қуысында бір жақты патологиялық үдеріс болса (крупозды пневмония, экссудатгы плеврит, гидро, гемо, пневмоторакс және басқа аурулар), екінші сау жағынан күшейген везикулярлық тыныс естілуі мүмкін. Бұл кезде сау өкпенің тыныс алуымен байланысты оның қимылы, созылу-жиырылу тербелістері компенсаторлы күшейеді.
Қатты везикулярлық тыныс. Бұл тыныс түрі бронхиттар, бронхопневмониялар кезіңде, бронхтың ішкі беткейі оның шырышты қабатының бөртіп ісінуінің әсерінен немесе бронх ішінде қақырық түсіп тарылуынан болады. Ауаның өту жылдамдығы өседі, альвеолалардың қабырғалары қатты керіледі, бірақ та ауаның өту жылдамдығы бронхылардың бойы бірдей болмағандықтан, тербеліс амплитудасы да бірдей болмайды. Сондықтан, қатайған везикулярлық тыныс қатқыл, біркелкі болмай, дыбысы жуандау болып естіледі, бұл кезде ауа шығару фазасы ұзарады. Қатайған везикудярлық тынысты күшейген везикулярлық тыныстан ажырата білу керек. Күшейген везикулярлық тыныс, қалыпты, везикулярлық тьнысқа сәйкес жұмсақ біркелкі, бірақ та одан күштілеу, жуандау естіледі. Міне, осы қасиеттерімен ол қатайған везикулярлық тыныстан ажыратылады.
