Лекция 11

Тақырып: Арифметикалық орта шаманың қатесін қысқа жолмен есептеу. Тәжирибенің дәлдігі.

Мақсаты: Молденгауэра факторын қолданып, орта арифметиканың қателігін есептеуді үйрену, сенімділік шегін анықтау.

Кілттік сөздер: Молденгауэр факторы, сенімділікшектері сенімділік шекарасы, бас жиынтық.

Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны

1) Орта арифметикалық шаманың қателігін есептеудің қысқаша жолы. Көптеген варианттары мен аз мөлшердегі қайталанған тәжрибенің орта арифметикалық қателігін есептеудің қысқа әдісі бойынша, Молденгауэрдің M = ╟ а ╢ • К, ╟ а формуласын қолданады. К - константа дегеніміз – қайталану спанына байланысты өзгеріп отыратын шама.норта арифметикадан ауытқулардың абсолютті қосындысының ауытқуы (таңбаға тәуелсіз), ал К константа – қайталанудың санына байланысты, формула бойынша өзгереді:

К = -----------------------

0,79788 • n √n - 1

П.Н.Константинова әдебиетінен константа кестесін келтіреміз:

2) Тәжрибенің дәлдігі.

Тәжрибенің дәлдігі алынған мәліметтің сенімділік дәрежесін анықтайды. Тәжрибенің дәлдігі m% немесе Р әріптерімен белгіленеді:

M 100

Р = ------------

Х

Егер Р 3% - тен төмен болса тәжрибе жеткілікті дәлдікте, Р=5% немесе = 6-7 % болса, қанағаттанарлық және одан жоғары Опыт считается достаточно точным, если Р меньше 3%, удовлетворительным при Р = 5% и при Р = 6-7 % және одан жоғары алған нәтижелерге қауыппен қарау керек.

Өзіндік бақылауға арналған сұрақтар: 1. m – ді есептеу үшін қандай жағдайда Молденгауэр факторы қолданылады?. 2. Бас параметірлердің сенімділік шектері деп нені айтады?. 3. Сенімділіктің шегі дегеніміз не?