2018-02-20
1100
1 Болевой синром, Желудоч диспепсия
2 Хронический гастрит,легкой степени тяжести, тип В
3 ОАК ОАМ БАК ГГТП, АЛТ АСТ билирубин, кал на я/г и скрытую кровь, ЭФГДС с приц биопсии, рН метрии, манометрия
4 Диета стол №1
Эррадикационнае лечение: трех компонентная и 4-х компонентная лечение: денол 120 мгх4 раз в сутки, клацид 0,5х2 раза, трихопол 250 мгх3 раза, амоксициллин0,5х3 раза, тетрациклин 200 мгх2 раза. 7 дней
БПП: омепразол 20 или 40 мг 2 раза в день 15 дней,
БН1 гимтамин рецепторов: фамо 20 или 40 мг, ранитидин 20 или 40 мг 2 раза в день, Прокинетики домперидон 10 мг 3 раза, метоклопромид 10, итомед 20 мг, церрукал 2,0
Антациды: ренни, маалокс, алмагель
Спазмалитики: платифиллин, папаверин 1,0 в/м, метацин
Репаранты: фолиевая кислота В6, рибоксин, ретаболил, кызыл май, облепиховое масло
7.Сұрақ: 18 - жаста науқас жасөспірім тізе, сирақ, кәріжілік-білезік буындарындағы ауыру сезіміне, дене қызуының 39°С көтерілуіне, жүрек қағуына, терісіндегі бөртпелерге шағымданып ауруханаға түсті. Екі апта бұрын ангинамен ауырған. Об-ті: құрсақтың алдыңғы қабырғасының терісінде – сақина тәрізді эритема. Буындарының пішіні өзгерген, ұстағанда ыстық, қозғалыс кезінде қатты ауырады. Жүректің шекаралары үлкейген, үні тұйық, брадикардия.
|
|
|
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу
Жауап: 1.Буындық синдром, интоксикациялық синдром, қабыну синдромы.
2.Жедел ревматикалық қызба,жедел барысы.Сақина тәрізді эритема.
3.Лабораториялық зерттеу: Жалпы қан анализі(лейкоцитоз,ЭТЖ); Қанның биохимиялық анализі(серомукоид,СРБ,АЛТ,ЛДГ,сиал қышқылы,фибриноген,фибрин,альфа-,гаммаглобулин,т.б.); Иммунологиялық анализ(антистрептококтық антиденелер титрі,IgM,IgG,Т-лимфоциттер,т.б.); Коагулограмма; Бактериологиялық себу.
Аспаптық зерттеу: ЭКГ; Жүректің УДЗ; Рентгенологилық зерттеу.
4.Антибиотикотерапия(пенициллин,бициллин-6,эритромицин);Стероидты емес кабынуға қарсы дәрмектер(индометацин (метиндол), вольтарен (ортофен); Глюкокортикоидтар(преднизолон); Аминохинолиндік дәрмектер(делагил, плаквенил, резохин, хлорохин); Метаболизмдік ем(Рибоксин,Фосфаден).
8.Сұрақ:Науқас И., 15 жастағы ер бала, ауруханаға әлсіздікке, шаршағыштыққа, субфебрильді температуратураға шағымданып түсті.
Ауру тарихынан: 2 жыл бұрын ревматизмдік шабуыл байқалған: полиартрит, митральды қақпақтың зақымдануы, нәтижесінде митральді қақпақтың жетіспеушілігі дамыған. Қазіргі жағдайының ауырлауы суықтаудан кейін байқалған.
|
|
|
Түскен кезде тері түсі бозғылт, тыныштық күйде ентігу 26 рет минутына. Өкпесінде везикулярлы тыныс, сырылдар жоқ. Жүрек тұсы қарағанда өзгермеген. Пальпацияда: жүрек ұшы түрткісі жайылған, күшейген, IV-V қабырға аралығында сол жақ орта бұғана сызығынан 2 см сыртқа ығысқан. IV-V қабырға аралығында сол жақтан систолалық діріл. Перкуссияда: жүректің оң жақ шекарасы – төстің оң жақ қырында, жоғарғы - II қабырға аралықта, сол жақ – орта бұғана сызығынан 2 см сыртқа ығысқан. Аускультацияда: І тонмен байланысты және систоланың 2/3 алып жататын жүрек ұшындағы үрлеуші систолалық шу; шу қолтықастына және арқаға беріледі, тұрғанда сақталып, сол жақ бүйірге жатқанда күшейеді. Төстің сол жақ шетінде II-III қабырғааралықта протодиастолалық шу естіледі, ол төстің сол жақ бойымен толық естіледі. ЖСЖ - 100 рет/мин. АҚ 105/40 мм сын.бағ. Іші жұмсақ, терең пальпацияланады, бауыры мен көкбауыры ұлғаймаған.
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу
Жауап: 1.Буындық синдром, интоксикациялық синдром, қабыну синдромы, жүрек қақпақшаларының зақымдану синдромы.
2. Қайталама ревматикалық қызба. Ревмакордит. Митральді қақпақшаның шамасыздығы.
3.Лабораториялық зерттеу: Жалпы қан анализі(лейкоцитоз,ЭТЖ); Қанның биохимиялық анализі(серомукоид,СРБ,АЛТ,ЛДГ,сиал қышқылы,фибриноген,фибрин,альфа-,гаммаглобулин,т.б.); Иммунологиялық анализ(антистрептококтық антиденелер титрі,IgM,IgG,Т-лимфоциттер,т.б.); Коагулограмма; Бактериологиялық себу.
Аспаптық зерттеу: ЭКГ; Жүректің УДЗ; Рентгенологилық зерттеу.
4. Негізгі ауруды емдеу. Антибиотикотерапия(пенициллин,бициллин-6,эритромицин); Стероидты емес кабынуға қарсы дәрмектер(индометацин (метиндол), вольтарен (ортофен)); Глюкокортикоидтар(преднизолон); Диуретиктер (верошпирон, фуросемид); Бета-блокаторлар (бисопролол); Жүрек гликозидтері (коргликон,строфантин); Ингибиторы АПФ (каптоприл); Антикоагулянт(гепарин); Антиагреганттар (аспирин, клопидогрел); Антиаритмиялық препараттар.
Митральді қақпақшаны протездеу.
9. Сұрақ: 26 жастағы әйел науқас, клиникаға келесi шағымдармен қаралды: терiсi мен кiлегей қабаттарының бозаруы, тәбетінің бұрмалануы, бас ауыруы мен айналуы, әлсіздік, еңбекке қабiлетiнiң төмендеуi.
Анамнезiнен: өзiн 20 жасынан науқас санайды, дел-салдық, жалпы әлсiздiк, қара қоңыр нәжiс мазалап жүрген. Аталған жағдайлар асқазан жара ауры өршігенен кейін дамитын болған.
Об-тi: терi жамылғылары бозғылт, қуқыл, склерасы ақ. Өкпесiнде везикулалық тыныс. Жүрек тондары тұйықтау, ырғақты, АҚ 110/70 мм сын. бағ. Тiлi ылғалды, ақ шөгiндiмен жабылған, iшi жұмсақ, ауырсыну асқазан тұсында бар, бауыры пальпацияланбайды, талағы қалыпты.
Қан анализiнде: Нв 100г/л, эр. 3,0х1012/л, т.к. 0,6.,ретик 8%, тромб. 300х109/л, лейк. 8,0х109/л, эоз. 1%, т/я 6%, с/я 62%, лимф. 24%, мон. 8%, ЭТЖ 12 мм/сағ. Қан жағындысында микроцитоз, гипохромия, пойкилоцитоз, анизоцитоз анықталады. Қан сары суындағы темiрi 8 мкмоль/л.
|
|
|
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу
Жауап:
1. Анемиялық, сидеропениялық, геморрагиялық синдром.
2. Созылмалы постгеморрагиялық темір тапшылықты анемия, жеңіл дәрежелі.
3. ҚБА. Сары судағы темір деңгейі, ферритин, трансферрин.
4. Темір препараттары (феррум лек 2 мл күніне 1 рет бұлшық етке. Емді гематологиялық ремиссия пайда болғанға дейін (шамамен 3 апта) жүргізеді 15 күн бойы және өзге де темір препараттары), темірге бай диета. Асқазанды гастроэнтеологпен кеңесе отырып емдеу.
10. Сұрақ: 60 - жастағы әйел, бас ауруына, бас айналуына, әлсіздікке, эпигастрий аймағындағы ауыру сезіміне, нәжісінің тұрақсыздығына, жерді басса көрпе үстінде жүргендей болу сезіміне шағымданады. Объективті: тері мен көзге көрінетін шырышты қабаттар бозғылт - сарғыш түсті. Беті ісінген. Тілі "лакталған". Бауыры, көкбауыры шамалы ұлғайған. Қанда: эритроциттер - 2,6 млн., Нв - 104 г/л, ТК - 1,2, лейкоциттер - 2,7 мың, тромбоциттер -115 мың. ЭТЖ - 30 мм/сағ, макроцитоз, полисегменттелген нейтрофильдер. Жолли денешіктері, Кебот сақиналары анықталады. Билирубин - 38,5 мкмоль/л. Миелограмма: мегалобласты типті қан түзілу.
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу
Жауап:
1. Макроцитарлы-мегалобласттык анемия, асқорыту жүйесі закымдану және неврологиялық бұзылыстар синдромы.
2. В 12 тапшылықты анемия, жеңіл дәрежелі.
3. Миелограмма, қандағы В 12 витамин деңгейі.
4. Цианкобаламин 500 мкг күн сайын бұлшықетке енгізіледі. Емді гематологиялық ремиссия пайда болғанға дейін (шамамен 4-6 апта) жүргізеді.
|
|
|
11 Сұрақ. 17 жастағы ер адам Ю., студент, жедел жәрдеммен ес-түссіз қалыпта, қабылдау бөлімшесіне жеткізілді. Туыстарының сөзінен,бірнеше күннің бері қатты әлсіздік, шаршағандық, ұйқышылдық, шөлдеу, көп мөлшерде су ішуіне кіші дәретінің жиілігіне шағымданған. Дәрігерге қаралмаған. Таңертең қатты әлсіздік әсерінен сабаққа бармаған, ұйықтап жата берген, түсте оянбаған, туыстары оята алмаған соң жедел жәрдем шақырған.3 апта бұрын ауыр жедел респираторлы вирусты инфекциямен ауырған.Қарағанда: ес-түссіз, тітіргенгіштерге реакциясы жоқ. Тері қабаттары құрғақ, ісінулер жоқ. Көз алмалары пальпацияда жұмсақ. Аузынан ацетон иісі шығады. Тынысы шулы, жиі. ТАЖ-26 рет минутына. Жүрек тондары ырғақты, тұйықталған. АҚҚ-80/40 мм.с.б. ЖСЖ-120 рет минутына. Тілі құрғақ, қоңыр жағындымен жабылған. Іші жұмсақ, ауырсынусыз. Бауыры ұлғаймаған.
Қосымша тексерудің нәтижелері:
1. Қандағы глюкоза - 32 ммоль\л.
2. Катетермен 150 мл зәр алынған, ацетонға экспресс-реакциясы (+++).
3. Қандағы РН - 7,1
4. Лактат, креатинин, мочевина, трансаминазадеңгейі қалыпты.
1. Синдромдарды анықтаңыз.
2. Диагнозды құрастырыңыз.
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері.
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу.
Синдромдар: Гипергликемиялық синдром (ауыз қуысының құрғауы, полидипсия, қанда глюкозаның жоғарылауы)
Глюкозуриялық синдром (полиурия, глюкозурия, ацетонурия)
Астеновегетативті(шаршағыштық, әлсіздік ұйқышылдық)
Диагноз:Қант диабеті -1 тип, алғаш анықталған.
Асқынуы: Диабеттік кетоацидоз кома
Зерттеу əдістері:ЖҚА,ЖЗА, Қанда электролиттерді тексеру, қан рН, несеп қышқылы, АСТ, АЛТ, СРБ, фибриноген, жалпы билирубин, сілтілі фосфатаза, креатинин, мочевина, радиоиммунды жолмен қандағы гормондардың деңгейін анықтау, қандағы гликирленген гемоглобинді анықтау
Емі: 1) инсулинотерапия-қысқа әсерлі (актрапид, хумулин, регуляр,инсуман базал) көктамырға әр сағатта 6-8 бірліктен, глюкоза деңгейі 13,0-14,0 ммоль/л төмендегенге дейін
2) Регидратация-натрий хлорид 0,9% физиологиялық ерітінді, Рингер ерітіндісі
3) электролиттер және қышқыл-сілтілі тепе-теңдікті реттеу
12. Сұрақ: Науқас Ц., 47 жаста, мейірбике, стационарға әлсіздіке, құрғақ жөтелге, ентігуге, дене температурасының 38°С дейін көтерілуіне, сұйық нәжіске шағымданып келді. 2 аптадан бері ауырады, температурасы 38,7°С дейін көтерілген, құрғақ сирек жөтел пайда болған. Емхана дәрігері тұмау, бронхит диагнозын қойып,оксациллин тағайындаған. Ем қабылдау барысында жағдайы біртіндеп нашарлай түскен, дене температурасы 38°С деңгейінде сақталған, жөтел жиілей түскен, ентігу пайда болған. Аурудың 12-ші күнінде науқасқа кеуде қуысының R-графиясы жасалынып, ошақты пневмония белгілері анықталғаннан кейін, науқас стационарға жолданған. Анамнезінен: соңғы жарты жылда мезгілмен сұйық нәжіс байқаған, 15 кг дейін салмақ жоғалтқан. Қараған кезде: жағдайы ауыр, дене температурасы 39°С, тері жамылғысы бозғылт, еріндер цианозы, кахексия, айқын әлсіздік байқалады. Төсектегі қалпы мәжбүрлі – отырған түрде. Оң жақта бұлшық ет асты лимфа түйіндері ауырсынусыз пальпацияланады. Өкпеде тынысы әлсіреген, аздаған құрғақ сырылдар бар, ТАЖ – 38рет/мин. АҚ - 100/60 мм с.б.б., ЖСЖ – 100 рет/мин. Іші жұмсақ, ауырсынусыз. Нәжісті қарағанда – сұйық, аз мөлшерде кілегей бар. Зәр шығару жүйесі мен ОЖЖ тексергенде патологиялар анықталмады.
Сұрақтар.
1.Синдромдарды анықтаңыз.
2.Диагноз құрастырыңыз.
3.Негізгі диагнозды нақтылау үшін ең қажетті зерттеу әдістері?
4.Негізгі ауруды емдеу жоспары.
Жауап: 1)Интокцикация синдромы, астеновегетативті синдром, ішектік диспепсия, өкпе тінінің тығыздалу синдромы, пролиферативті синдром.
2) АИВ - инфекциясы, III В стадиясы. Пневмоцистты пневмония.
3) Диагнозды дәлелдеу үшін арнайы зерттеу әдістері (ИФА, иммунды блот, ПТР), пневмонияның этиологиясын анықтау үшін бактериологиялық зерттеуге қақырықты алу, иммундық статусты анықтау, қақырық. ЖҚА, ЖЗА. Кеуде клеткасының шолу рентгенограммасы.
4) Вирусқа қарсы терапия (кері транскриптазаның нуклеозидты ингибиторлары, КТНИ, вирустық протеаза ингибиторлары, азидотимидин, ламивудин, индинавир т.б). Пневмоцисты пневмонияның этиологиясын есепке ала отыра, науқасқа 3-4 апта көлемінде 480 мг бисептолды 2 таблеткадан қабылдауы қажет. Симптоматикалық терапия (температураны түсіруге, құрғақ жөтелге қарсы препараттар).
13. Сұрақ: Науқас Н., студент, 18 жаста. 18 қыркүйек күні жөтелдің пайда болуы мен мұрынның бітелуіне, сонымен қатар дене температурасының 37,6°С дейін көтерілуіне шағымданады. Емханада «ЖРА» диагнозы қойылып, аспиринмен, этазолмен ем қабылдаған. Бірақ жағдайы нашарлай түскен,тәбеті жоғалған, этазол қабылдағаннан кейін құсу болған, жүрек айнуы мазалаған, іштің жоғарғы бөлігінде ауырлық сезімі пайда болып, дене температурасы 38,0°С дейін көтерілген. 22 қыркүйек күні дәрігердің қайта қарауы кезінде жүрегінің айнуы, бір реттік құсу, эпигастрий аймағының ауырсынуы мен ішінің желденуі мазалайды. «Тағамдық токсикоинфекция» диагнозымен инфекциялық бөлімшеге жеткізілді. Қабылдау бөлімінде терісінің аздап сарғаюы байқалған, зәрінің түсі қоюланған. Бауыр қабырға доғасының жиегінен 2,0-3,0 см сыртқа орналасқан, пальпациялағанда сезімтал. Көк бауыр пальпацияланбайды. Пульс – 52рет/мин., АҚ - 100/60 мм с.б.б. Анамнезінен: аналогиялық симптоматика науқаспен бірге туристтік саяхатта болған 2 адамда анықталды.
Сұрақтар.
1.Синдромдарды анықтаңыз.
2.Диагноз құрастырыңыз.
3.Негізгі диагнозды нақтылау үшін ең қажетті зерттеу әдістері?
4.Негізгі ауруды емдеу жоспары.
Жауап: 1) Интоксикациялық синдром, диспепсиялық синдром, ауырсыну синдромы, сарғаю синдромы, гепатолиенальды синдром.
2) Жедел вирусты гепатит А, жедел, сарғаюлық түрі.
3) ЖҚА, ЖЗА, ҚБА (жалпы белок және оның фракциялары, АЛТ, АСТ, билирубин фракциясы, тимол және сулема сынамасы, xолестерин). Коагулограмма, вирустық гепатит маркерлерін анықтау, бауырлық УДЗ, ЭФГДС.
4) Тыныштық қалып, диета 5, көп мөлшерде су беру, поливитаминдер, ферменттер, адсорбенттер, тұзды глюкоза ерітіндісін тамырішілік енгізу.
14 Сұрақ. НауқасБ, ер адам, 33жаста, бұрын туберкулезбен ауырмаған, емханаға келесі шағымдармен қаралған: таңертеңгі уақыттақақырық тастау, сирек жөтел, кешкі уақытта дене қызуының 37-38°С-ға көтерілуі, түнгі тершеңдік, тәбетің төмендеуі, салмақ тастау, жалпы әлсіздік, тез шаршау.Ауырғанына бір ай болған, суықтап қалуымен байланыстырады. Қарағанда:жағдайы орташа ауырлықта. Дене қызуы 37,8°С. Дене бітімі қалыпты, терісі ылғалды, түсі калыпты. Кеуде сарайы нормостениялық, екі бөлігі де тыныс актісіне бірдей қатысады, ТЖ-22 рет 1 мин.Перкуссияда: оң өкпеде өкпе дыбысы тұйықталған, аускультацияда – везикобронхиальды дыбыс естіледі,аз мөлшерде ұсақ көпіршікті ылғалды сырылдар естіледі. Лабораториялық мәліметтері: Қан анализі: эр. 4.4хІ0І2/л; Нв-100 г/л; T.K.-0,9; лейк. 9,5x109; ЭТЖ-45 мм/сағ. Кеуде сарайының рентгенограммасында: оң жақ өкпенің жоғарғы бөлігінде I-II қабырға шамасында дөңгелек пішінді, мөлшері 4,0 х 4,0 см, жабық сақиналы көлеңке анықталады. Перикавитарлы аймақта аздаған ошақтар бар, өкпе түбірімен «жолақша» арқылы байланысқан, оның құрылымында жұпжолақты инфильтративті қабырғалы дренажды бронх анықталады. Басқа өкпе аймақтарында ешқандай өзгеріс жоқ. Синустары бос.
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу
Жауап: Синдромдар: интоксикация синдромы, бронхиальды өткізгіштіктің бұзуылуы.
Диагноз: Оң өкпенің жоғарғы бөлігінің инфилтративті туберкулезі.
Әдістері: Қақырықты МБТ микроскопиялық және бактериологиялық зерттеу. Кеуде қуысының рентген томограммасы. Фибробронхоскопия.
Емі: Туберкулезге қарсы препараттар: Изониазид, Рифампицин, Пиразинамид, Этамбутол, препараттардың мөлшері дене салмағына қарай тағайындалады.
15. Сұрақ: НауқасГ, ер адам, 23жаста, бұрын туберкулезбен ауырмаған, медициналық тексеру кезінде флюорографиялық зерттеуде: оң өкпенің жоғарғы бөлігінде 1 см аспайтын ошақты көлеңке анықталған. Сұрастыру кезінде шағымдары анықталған: кешкі уақытта дене қызуының 37,5°С-ға көтерілуі, түнгі тершеңдік, тәбетің төмендеуі, дене салмағының аздап төмендеуі, еңбекке қабілетінің төмендеуі, тез шаршау.Қарағанда: жағдайы қанағаттанарлық. Дене қызуы 37,2°С. Дене бітімі қалыпты, терісі ылғалды, түсі калыпты. Кеуде сарайы нормостениялық, екі бөлігі де тыныс актісіне бірдей қатысады, ТЖ-18 рет 1 мин.Перкуссияда: оң өкпеде өкпе дыбысы тұйықталған, аускультацияда – бронхиальды дыбыс естіледі.
1. Синдромдарды анықтаңыз
2. Диагнозды құрастырыңыз
3. Негізгі диагнозды дәлелдеу үшін ең қажетті қандай зерттеу әдістері
4. Негізгі ауруды емдеу үшін ең қажетті дәрілерді жазу.
Жауап: Синдромдар: интоксикация синдромы.
Диагноз: Оң өкпенің жоғарғы бөлігінің ошақты туберкулезі.
Әдістері: Қақырықты МБТ микроскопиялық және бактериологиялық зерттеу. Кеуде қуысының жалпы шолу рентгенограммасы. Кеуде қуысының рентген томограммасы. Компютерлі томограмма. Фибробронхоскопия.
Емі: Туберкулезге қарсы препараттар: Изониазид, Рифампицин, Пиразинамид, Этамбутол, препараттардың мөлшері дене салмағына қарай тағайындалады.
1. Сұрақ: Екіншілік артериялық гипертензиялар. Анықтамасы, этиологиясы, патогенезі.
Жауап:
Симптомдық (екіншілік) артериялық гипертензиялар (САГ) — кан қысымын реттеуіне катысты ағзалардың немесе жүйелердің зақымдануынан дамитын артериялық гипертензиялар.
Артериялық гипертензиямен сырқаттанған науқастардың 85-95% эссенциялық гипертензия, ал қалғандарында САГ анықталады. САГ- мен сырқаттанғандардың саны аз болғанымен оны дер кезінде анықтаған аса маңызды. Өйткені кейбір жағдайларда негізгі аурудың тиімді емінен, мәселен бүйрек артериясының стенозының немесе феохромо- цитоманың, артериялық қысым қалпына келеді немесе едәуір төмендейді.
Даму тегінен САГ-лар төрт топқа бөлінеді:
1. Бүйректік
2. Эндокриндік
3. Гемодинамикалық
4. Орталық нерв жүйесінің зақымдануынан.
Этиологиясы. Қазіргі кезде САГ-ның дамуына әкелетін 70-ке жуық аурулар белгілі.
II. Бүйректік гипертензияның себептері
1. Ренопаренхималық гипертензияға әкелетін аурулар:
• гломерулонефриттер;
• созылмалы пиелонефрит;
• бүйрек поликистозы;
• диабеттік гломерулосклероз;
• интерстициялық нефрит;
• бүйрек амилоидозы;
• бүйрек ісікгері;
• бүйрек туберкулезі, обструкциялық уропатиялар, тынжытас ауруының үстінде дамыған пиелонефриттер, бүйрекгің жарақаты, бүйректің гипоплазиясы.
2. Реноваскулярлык гипертензияға әкелетін аурулар:
• бүйрек артериясының атеросклерозы;
• бүйрек артериясының фибробұлшықеттік дисплазиясы;
• бүйрек артериясының тормбоэмболиясы;
• бүйрек артериясының аневризмасы;
• бүйректің артерия-веналық фистулалары;
• бүйрек артериясының гипоплазиясы;
• нефроптоз,
II. Эндокриндік гипертензияға әкелетін аурулар:
• біріншілік альдостеронизм (Конн синдромы);
• Иценко-Кушинг ауруы жөне синдромы;
• феохромоцитома;
• акромегалия;
• •тиреотоксикоз;
• ДОС-ның шамадан артык түзілу сиңцромы.
III. Гемодинамикалық гипертензияға әкелетін аурулар:
• аортаның атеросклерозы;
• аортаның коарктациясы;
• •аортит;
• аортаның гипоплазиясы
• ашық артериялық түтік;
• атриовентрикулалық блокада;
• артерия-веналық фистулалар, үйқы және омырткдлық артерия- лардың стеноздаушы зақымданулары.
IV. Нерв жүйесінің органикалык зақымдануынан дамитын (центрогендік) гипертензиялардың себепші аурулары:
• диэнцефальдік синдром,
• тор қабық асты кеңістікке қан құйылуы,
• бас миының ісіктері,
• мидың абсцесі,
• энцефалит, менингит, полиневрит,
• тіл-жұтқыншақ нервтің зақымдануы,
мидың ошақты ишемиялық.
Патогенезі: Систолалық қысым сол қарыншаның соғу көлеміне, қан айдалу жылдамдығана, аортаның созылығаш қасиетіне, ал диастоллалық қысмының деңгейі шеттік тамырлардың тонусына және айналымдағы қанның көлеміне тәуелді. Систолалық және диастолалық артериялық қысымдардың деңгейі прессорлық және депрессорлық жүйелердің ара қатынасына байланысты.
Прессорлық жүйенің құрамына жататындар: сисмпатоадреналды жүйе, ренин-ангиотензин жүйесі, альдестерон жүйесі, гиполталамус пен гипофиздің антидиурекриндік жүйесі.
Депрессорлық жүйе: аорта-каротидтік аймақ, депрессорлық простогландиндерің жүйесі, депрессорлық полипептидтер жүйесі, бүйректің депрессорлық липидтері, эндотелий тәуелді босаңсыту факторы. Симпатоадреналдық жүйенің артуынан (САЖ) аретриялық қысымның биіктеуіне алып келетін себептер: 1.Шеттік вазоконстрикция және соған байланысты жүрекке келетін қан оралуының көбеюі, жүректің соғу көлемінің ұлғаюы. 2.Жүректің соғу санының жиілеуі. Артериялық гипертензияның алғашқы сатыларында САЖ белсенділіг басым.Кеін оған РААЖ белсенділігі қосылады. Бұл кезде диастолалаық артериялық қысым биітей түседі. РААЖ белсенуінің негізгі мақсаты жүйелі артериялық қысмды реттеу арқылы өмір сүруге аса маңызды ағзалардың қан айналымын жеткілікті деңгейде ұстау. Бүйрек перфузиясы төмендеуінен оның ишемиясынан, Симпатоадреналдық жүйенің белсенуінен бүйректің юкстагломеруларлық аппаратында көп мөлшерде ренин түзіледі, ренинннің әсерінен ангиотензиноген ангиотензин – 1 ге,ал ол антиотензин айналдырушы ферменттің көмегімен ангиотензин 2-ге айналады. Ангиотензин 2 артериялық және веналық тамырларды тарылтып перфузияны одан сайын төмендетеді. Сонымен бірге альдостеронның түзілуін арттырып бүйрек өзекшелерінде натрий мен судың реабсорбциясын күшейтеді. Сондықтан айналымдағы қанның көлемі көбейіп жүрекке түсетін күш ауырлайды. Жүрек алды күштемені арттырады..Гипоталамустың ядроларында АКТГ түзілуінің артуы: бұған натрийдің жиналуынан, плазманың осмостық қасиетінің жоғарылауы, САЖ және РААЖ белсенділенуі мен барорецепторлардың тітіркендірілуі алып келеді. АКТГ судың реабсорбциясын арттырып, артериялық қанның көлемін арттырады және артериялық веналық тамырлардың спазмын күшейеді. Артериялық қысымның көлемінің ұлғаюынан веналық және гидростатикалық қысымдар биіктеп онкотикалық қысмнан басым түседі, ісінудің дамуына алып келеді. Жүректің жиырылу қасиетінен және жүрек алды күштеменің артуынан қарыншалардың диастола соңы қысымы мен көлемі ұлғаяды.
