2017-11-30
1972
Бейнетелефон (орыс. видеотелефон) екі жақты дыбыстық және көру байланысына (беру және қабылдау) арналған құрылғы. Ол телефон аппаратынан, берілетін теледидар камерасынан және қабылдауыш индикаторлық құрылғыдан түрады. Бейнетелефон жиіліктің жіңішке жолағында жұмыс істейді, бұл әдеттегі телефон сымдары арқылы бейнелеу белгілерін беруді камтамасыз етеді. Қабылдау пунктінде алынған бейнелер мен олардың графикалық түсіндірмелері фотоға түсірілуі, магниттік таспаға жазылуы және қажет жағдайда қайта шығарылуы мүмкін.
Құжаттарды табыстауға арналған бейнетелефон 1 минут ішінде 900 сөзі бар ақпаратты бере алады, осындай ақпаратты радиотелефон арқылы беру 3-4 есе, ал радиотелеграф арқылы беру 20-30 есе көп уақыт алар еді. Бейнетелефон ірі әскери құрамаларда, аэродромдарда және ірі кемелерде (авианосецтерде) қолданылады
Жеке жұмыс. Физикалық диктант
1.Сыртқы магнит өрісін күшейтетін заттар ферромагнетиктер деп аталады.
2. Магнетик деп магнит өрісі әрекетінен магниттелетін заттарды айтамыз.
3.Ферромагнетизм теориясын алғаш француз физигі П. Вейс (1865-1940) жасаған.
4. Күміс, қорғасын, шыны, мәрмәр, кварц, висмут сияқты заттар диамагнетиктік қасиеттерге ие болады.
- Сонымен парамагнитті заттардың магниттелуі дегеніміз ондағы молекулалық тоқтардың белгілі бір ретпен бағытталуы болып табылады.Парамагнетиктер теориясын жетілдіріп дамытқан П. Жпнжевен (1872-1946) болды.
| 1. Заттардың магнит қасиеттері бойынша классификациясы қандай? | Үш түрі бар:ферромагнетик, парамагнетик, диамагнетик |
| 2. Диамагнетиктер.................................... магниттеледі. | диамагнитті эффект салдарынан сыртқы өріске қарсы |
| 3. Заттың магниттік қасиеттері............................................................... тәуелді | оны құрайтын бөлшектердің қасиеттеріне, агрегатттық күйіне |
| 4. Тұңғыш рет дыбыс 1885 жылы американдық жаңалық.................................. деген өнертапкыштың құралымен жазылған. | Ол фонограф деген аппарат ойлап тапқан |
| 5.. Парамагнетиктерге | газ тәріздес оттегі, азот қышқылы, щелочь металлдар, кальций, магнит, қалайы, қорғасын, ауысу металлдарының иондары және сирек кездесетін жерлері бар тұздардың сулы ерітінділері жатады. |
| 6. Ферромагнетик Кюри нүктесіне жеткенде не болады? | Спонтанды магниттік күй Кюри нүктесі деп аталатын Tс белгілі температурадан төмен болады. Бұл температурадан жоғары болғанда ферромагнетик парамагнитті күйде болады |
Берілетін тапсырмалар
Ақпараттың магниттік жазылуы дегеніміз не?
Ақпараттың магниттік жазылуын түсіндір?
СD, DVD-R, DVD-RV дискілерді не үшін, қай жерлерде қолданамыз?
СD-R, DVD-RV дискілерді салыстыр?
Ақпараттың магниттік жазылуының физикалық мәні неде?
DVD-R, DVD-RV дискілерді білудің маңызы қаншалықты?
- Сонымен .......................................................... ондағы молекулалық тоқтардың белгілі бір ретпен бағытталуы болып табылады.Парамагнетиктер теориясын жетілдіріп дамытқан П. Жпнжевен (1872-1946) болды.
| 1. Заттардың магнит қасиеттері бойынша классификациясы қандай? | Спонтанды магниттік күй Кюри нүктесі деп аталатын Tс белгілі температурадан төмен болады. Бұл температурадан жоғары болғанда ферромагнетик парамагнитті күйде болады |
| 2. Диамагнетиктер.................................... магниттеледі. | газ тәріздес оттегі, азот қышқылы, щелочь металлдар, кальций, магнит, қалайы, қорғасын, ауысу металлдарының иондары және сирек кездесетін жерлері бар тұздардың сулы ерітінділері жатады. |
| 3. Заттың магниттік қасиеттері............................................................... тәуелді | Ол фонограф деген аппарат ойлап тапқан |
| 4. Тұңғыш рет дыбыс 1885 жылы американдық жаңалық.................................. деген өнертапкыштың құралымен жазылған. | оны құрайтын бөлшектердің қасиеттеріне, агрегатттық күйіне |
| 5.. Парамагнетиктерге | диамагнитті эффект салдарынан сыртқы өріске қарсы |
| 6. Ферромагнетик Кюри нүктесіне жеткенде не болады? | Үш түрі бар:ферромагнетик, парамагнетик, диамагнетик |
| Физика | Сабақ 53 | ||||||||||||
| Сабақтың аты | §59 Электромагниттік индукция | ||||||||||||
| Жалпы мақсаты | Электромагниттік индукция жайлы мағлұмат беру Электромагниттік индукция құбылысы және генераторлар,трансформаторлар,электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі жайлы мағлұмат беру; Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуінің күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйрету. | ||||||||||||
| Күтілетін нәтиже | Электромагниттік индукция жайлы мағлұмат алады Электромагниттік индукцияның күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді | ||||||||||||
| Сабақтың кезеңдері | уақыты | Мұғалімнің іс - әрекеті | Оқушының іс- әрекеті | Оқыту үшін бағалау | Қажетті ресурстар, қолданылатын құралдар | ||||||||
| Кіріспе | 4 мин 4 мин 3 мин | - оқушылармен амандасу; - сыныпты түгендеу; - кезекшілік қызметін қадағалау; -Үй тапсырмасын сұрау. «Өрмекші өрімі» әдісі арқылы сұрақтар қойылады «Сағат дос» әдісі арқылы оқушыларға дос табу ұсынылады | -мұғаліммен сәлемдесу; - жоқ оқушыларды айту Оқушылар бір - бірінің сұрақтарына жауап береді | Формативті бағалау- смайликтер арқылы . | жіп | ||||||||
| Жаңа тақырыптың таныстырылым | 2 мин | «Миға шабуыл» Видеоролик көрсетіледі. Тақырыпты ашу ұсынылады. Дәптерлеріне сабақтың тақырыбын жазуды сұрайды. · Сабақтың мақсатын қою, оқушылардан сұрау -Бүгінгі сабақтан нені күтесің, не білгің келеді? | Оқушылар видеоролик көре отырып, бүгінгі өтілетін тақырыпты ашады. Дәптерлеріне тақырыпты жазады Сабақтың мақсатын айтып шығады | Слайд | |||||||||
| Негізгі бөлім | 20 мин |  Электромагниттік индукция құбылысын түсіндіретін тәжірибелер:
Индукциялық токтың пайда болуына шарғыдан өтетін магнит өрісінің өзгеру себебі болатынын тәжірибе көрсетті.
Индукциялық токтың пайда болуына шарғыдан өтетін магнит өрісінің өзгеру себебі болатынын тәжірибе көрсетті.
Механикалық энергияны электр энергиясына айналдыратын машиналар генераторлар деп аталады.
Генератордың айналатын бөлігі -ротор, ал қозғалмайтын бөлігі- статор.
Сағат 1200- де кездесетін жұп электромагниттік индукция. Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі тақырыбын оқулықтан оқып, бір- біріне түсіндіреді. RAFT әдісі бойынша айтып шығады
| Бір -бірін бағалайды | Слайд | |||||||||
| Критерий | Дискриптор | Ұпай | |||||||||||
| Баяндап беру | Түсіндіре алды | ||||||||||||
| Жартылай түсіндірді | |||||||||||||
| Түсіндіре алмады алмады | |||||||||||||
| Қорытынды | 10 мин | «Кафель» әдісі арқылы №1 Трансформатордың бірінші катушкасының орамдарымен жүретін ток шамасы 5А. Егер трансформация коэффициенті 0,4 болса, Екінші катушка орамдарымен жүретін ток қандай болады?(2А) №2 Трансформатордың бірінші катушкасында 1200 орам бар және ол 220В кернеуге, 3А ток күшіне арналған. Электрмен пісіру қондырғысын жасауға қажетті 100А ток алу үшін екінші катушканың орам санын қандай етіп таңдайды?(36) №3 Төмендеткіш трансформатордың бірінші реттік орамасының кернеуі 220В электр желісіне қосылған. Оның екінші орамасының қысқыштарына 8Ом кедергі жалғанды. Егер трансформация коэффициенті 55 болса, кедергі бойымен жүретін токтың шамасы қаншаға тең. (0,5А) №4 Трансформатордың бірінші реттік орамасындағы ток күші I1= 0,5А, кернеуі U1=220В. Екінші реттік орамасындағы ток күші I2= 11A кернеуі U2= 9,5В. Трансформатордың ПӘК-ін табыңдар. (95%) №5 Жоғарлатқыш трансформатордың бірінші реттік орамасында N1= 80, екінші реттік орамасында N2= 1280 орам бар. Бірінші реттік орамасының ұштарындағы кернеу U1= 120В, ал екінші реттік ормасындағы ток күші I2= 0,25A. Трансформатордың пайдалы қуатын анықтау керек.(480Вт) №6 Трансформатордың бірінші орамасындағы ток күші I1= 10 А, ал оның ұштарындағы кернеу U1= 110В Екінші орамасының ұштарындағы кернеу U2=1000 В болса, ток күші қандай?(1,1А) №7 Трансформатор кернеуі 220В- тан 1,1 кВ- қа дейін жоғарлатады, оның бірінші реттік орамасындағы орамдар саны 700. Трансформация коэффициенті қандай? Екінші реттік орамдағы орамдар саны қанша? (0,2; 3500) №8 Бірінші реттік орамасында 840 орам бар трансформатор кернеуді 220- дан 660В – қа дейін жоғарлатады. Трансформация коэффициенті қандай? Екінші реттік орамасындағы орам саны қанша?(0,33;2520) №9 трансформатор кернеуі U1= 22кВ мәнінен U2=110 В мәнге дейін төмендетеді. Оның екінші реттік орамасындағы орам саны N2= 100. Трансформатордың бірінші реттік орамасындағы орамдар саны қанша?(22000) №10 Трансформатордың бірінші реттік орамасындағы орам саны N1= 100, ал екінші реттік орамасындағы N2= 1000. Бірінші реттік орамасындағы кернеу U1= 120 В. Трансформатордың екінші реттік орамасындағы кернеу қандай? (1200В) Шығармашылық тапсырма беріледі. Шардара СЭС электр энергиясының жеткізілуі. Есеп шығару а) есептер шығару 1) 2 секундта контурды тесіп өтетін магнит ағыны 10 Вб –ден 0 Вб-ге дейін бірқалыпты кеміді Контурдағы индукцияның ЭҚК-і неге тең? (5 В) 2)Өздік индукцияның максимальды ЭҚК-і 20 В, индуктивтілігі 0,5 ГШн контурда катушкадан өтетін (А/с) ток күшінің өзгеру жылдамдығын тап. (40А/с) 3. Индукциясы 0,2 Тл – ге тең магнит өрісіндегі 10 Мм/с жылдамдықпен индукция сызықтарына перпендикуляр қозғалып келе жатқан протонға қандай күш әсер етеді? (qп= 1,6*10-19 Кл) (0,32 пН) 4)Көлденең қимасының ауданы 60 см2 –ге тең контурының ішіндегі магнит ағыны 0,3 мВб –ге тең. Контур ішіндегі өріс индукциясын тап.(50 мТл) 5)Магниттік индукциясы В = 2 Тл болатын біртекті магнит өрісі ұзындығы ∆l = 20 см өткізгішке F = 0,075 Н күшпен әрекет етсе, өткізгіштегі токтың күші қандай? Магнит индукциясы сызықтары мен өткізгіштегі токтың бағыттары арасындағы бұрыш α = 30°. 6)Егер өріс өзара перпендикуляр болып, өткізгіштің актив бөлігінің ұзындығы 5 см, ондағы ток күші 25 А болса, тоғы бар өткізгішке 50 мН күш әсер ететін магнит өрісінің индукциясы қандай? . Қызықты сұрақтар 1.Көсеу ұзын болса қол күймес – қандай физикалық құбылыс жасырылған? (жылу өтгізгіштік) 2.Темірді қызғанда соқ – мақалында қандай физикалық құбылыс көрсетілген (қатты дененің балқуы) 3.Тоңған тонын мақтайды – неліктен (тон жылуды нашар өткізеді) 4.Уайым түбі теңіз батасыңда кетесің, тәуекел түбі қайық мінесің де кетесің – қандай физикалық құбылыс (Архимед заңы) 5.Жақсы кісінің ашуы шайы орамал кепкенше – (кебу) 6.Терек қисайған жағына жығылады (күштің әсері) 7. Қазан отпен, адал әрекетпен қызады – (жылулық қозғалыс, ішкі энергияның өгеруі) 8.Тонның жылуы тігісінен емес жүнінен (жылу өткізгіштік) 9.Ескі мұз ерігіш, жаңа дос жерігіш – (жылу берілу) 10. Қармен бір жүргенде неге сықырлайды? (Қар қатты дене. сынады) 11.Шындықты іздеген табады (отын энергиясы) 12.Азықсыз адам алысқа бармас (энергияның сақталу заңы) | Өзара жұмыстарын бағалайды. | А3 формат, стикер | |||||||||
| Критерий | Дискриптор | Ұпай | |||||||||||
| Есептерді шығара алуы Түсіндіріп беру | Шығара алды | ||||||||||||
| Жартылай шығарды | |||||||||||||
| Шығара алмады | |||||||||||||
| Сабақтан кейінгі кері байланыс | 2 мин | · Оқушылардың білімін бағалау · «Алма ағашы» · Қызыл алма – ештеңе түсінбедім · Сары алма – жартылай түсіндім · Жасыл алма – түсіндім 1. Бүгін мен жаңадан нені үйрендім? 2. Бүгін кімге көмектесе алдым? 3. Қандай қиындық болды, оны жеңе алдым ба? 4. Егер осы сабақ қайта өтілсе мен не өзгертер едім? Үйге тапсырма береді. Электромагниттік индукция. Генераторлар. Трансформатолар. Электр энергиясын алыс қашықтыққа жеткізу. | · Сабақ критерийлері арқылы өздерін бағалайды. · Сабақты меңгеруін, өздерінің көңіл күйлері кері байланыс плакатына жапсырып кетеді. | 8-6 ұпай – «5» 5 ұпай – «4» 4- 3 ұпай – «3» | Бағалау парақшасы Кері байланыс плакат | ||||||||
Бағалау парағы. Оқушының аты - жөні _________________________________________
| Сабақты түсіндіріп беру. RAFТ әдісі арқылы | Есептер шығару | «Кафель» әдісі арқылы есепті түсіндіру | Жеке тапсырма (есеп шығару) | Қорытынды баға | |||||||||
| Түсіндіре алды | Жартылай түсіндірді | Түсіндіре алмады | Есеп шығара алды | Жартылай шығарды 1 | Шығара алмады 0 | Түсіндіре алды | Жартылай түсіндірді | Түсіндіре алмады | Есеп шығара алды | Жартылай шығарды 1 | Шығара алмады 0 | 8 –6 4 -3 | |
| Физика | Сабақ 54 | |||
| Сабақтың аты | §60 Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі | |||
| Жалпы мақсаты | Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі жайлы мағлұмат беру Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуінің күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйрету | |||
| Күтілетін нәтиже | Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі жайлы мағлұмат алады Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуінің күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді | |||
| Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | |||
| Топқа бөлу | Парталарда суреттер тұрады, оқушылар мұғалімнің үстелінде жатқан суреттерді таңдап, сол сурет орналасқан партаға отырады. Сөйтіп 4 топ құрамыз. | Сол суреттерге байланысты төрт топқа бөлініп отырады | ||
| Ынтымақтастық атмосферасы | Шаттық шеңберін жасай отырып оқушыларды санау арқылы топқа бөлу | Оқушының мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып бір топ болып құралу | ||
| Бағалау парақшасымен таныстыру | Әр топқа бағалау парағын таратамыз. Онда жалпы бағалау жүйесі мен ұпай көрсеткіштері көрсетілген. | Оқушылар бағалау нұсқаларымен танысады | ||
| Үй тапсырмасын пысықтау | Миға шабуыл» әдісі Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру . Үй тапсырмасын сұрау.) Еске түсіру. 1. Сыртқы магнит өрісін әжептәуір күшейтетін заттар... деп аталады. 2. Ферромагниттік емес заттар... және... болып екіге бөлінеді. 3.Парамагнетиктерге жататындар: Диамагнетиктерге жататындар: 4.1831 жылы Фарадей магнит өрісін өзгерткенде, электр тогының пайда болу құбылысын ашты. Бұл құбылыс... деп аталады. 5.Тұйық өткізгіштің контурын тесіп өтетін магнит өрісінің кез келген өзгерісінде өткізгіште... пайда болады және ол... өрісінің барлық өзгеру процесінде бар болады.... құбылысының мәні де осында. 3. Суреттер сөйлейді. Сабақтың жаңа тақырыбын хабарлау, мақсатын қою: Оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсаты хабарланып, тақырып тақтаға жазылады. | |||
| Жаңа сабақ | Жигсо» әдісі
арқылы топпен жұмыс жасау
Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру, солар қылы топен жарыс ұйымдастыру
Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар:
1) І топ. Трансформатордың атқаратын қызметі, құрылысы.
Трансформатор анықтамасы, қызметі, құрылысы
Шартты белгісі, тарихы,түрлері
2) ІІ топ. Ток генераторы дегеніміз не? Оның негізгі бөліктері мен атқаратын қызметі
Генератор қызметі, құрылысы, анықтамасы, түрлері
3) ІІІ топ. Электр энергиясын тарату және жеткізу
1 топқа. Механикалық энергияны электр энергиясына айналдыратын машиналар генераторлар деп аталады.
Генератордың айналатын бөлігі-ротор, ал қозғалмайтын бөлігі-статор.
2 топқа. Кернеуді арттыруға және кемітуге арналған құрылғыларды трансформаторлар деп атайды.
3 топқа. Электр энергиясының алыс қашықтыққа берілуінің жеңілдетілген сұлбасы:
Қуаттың тұрақты дерлік мәнінде айнымалы ток кернеуінің ток күшімен қатар өзгеруін айнымалы токтың трансформациясы дейді. Айнымалы токтың трансформациясын жүзеге асыратын құрал трансформатор деп аталады. Ол электромагниттік индукция құбылысының негізінде жұмыс істейді. Бұл құралды орыс ғалымы П.Н.Яблочков (1878 ж.) ойлап тапқан, кейін оны (1882 ж.) И.Ф.Усагин жетілдірді.
Электр энергиясы айнымалы токтың индукциялық генераторларынан әр түрлі электр станцияларында өндіріледі. Электр энергиясының орны ерекше, себебі энергияның басқа түрлерімен салыстырғандағы, оның бірнеше артықшылықтары электр энергиясын өте аз шығынмен энергияның кез келген басқа түріне оңай айналдыруға және оны алыс қашықтыққа жеткізуге мүмкіндік береді.
Топтық жұмыс.
І топ. Трансформатордың адам өміріне қауіптілігіне байланысты қауіпсіздік ережесін қорытып шығар.
ІІ топ. Трансформаторды құрастырып, әр бір бөліктеріне сипаттама беру. (плакат жасау)
ІІІтоп. Генераторды құрастырып, әр бір бөліктеріне сипаттама беру. (плакат жасау).
| |||
| Сергіту сәті | «Қаражорға» биі | Оқушылар әуенге билеп,сергиді | ||
| Ой толғаныс | Постермен жұмыс Топтарға жаңа тақырып бойынша сабақты толық меңгерту мақсатында өз пікрлерін сурет арқылы қорғайды, ол үшін конвертке салынған сұрақтар таратылады. Физикалық жұмбақтар. Оңынан оқы, Тіршілік нәрі Солынан оқы, Онсыз адам, өсімдік, аң, құс Әп-сәтте сөнер, тұншығып бәрі. (Ауа) Хабар алған алыстан, Екі өріс табысқан. (Электромагниттік өріс) Өзі затты құрайды, Теңесуге таразыны сұрайды. (Масса) Жоғалмайды ешқашан, Түрлендірсең егерде. Басқа күйге ауысса, Жұмыс істейді әрқашан. (Энергия) Сырт еткіздім түймені, Жарқ еткіздім бөлмені, Шоқтан қолым күймеді. (Электр шамы) Кілт ашсақ, Жұлдыз болып жанады. Қайта бассаң, Сөне қалар шамы. (Электр шамы) Әуеденкүбітүсті, Күбініңтүбітүсті. (Найзағай) Тест. 1. Генератордың айналатын бөлігі қалай аталады? А) ротор ә) статор б) якорь 2) Генератордың қозғалмайтын бөлігі қалай аталады? А) ротор ә) статор б) якорь 3. Кернеуді жоғарлатуға және төмендетуге арналған құрылғыны не деп атайды? А) генератор Ә) трансформатор Б) статор 4. Механикалық энергияны электр энергиясына айналдыратын машина не деп аталады? А) генератор Ә) трансформатор Б) статор 5. Трансформатордың жұмыс iстеу принципi... негiзделген. А)жылу құбылысына б) электромагниттiк индукция құбылысына в)жарық құбылысына 6.Генератор неше бөліктен тұрады? А) 1 ә) 2 б)3 7.Электромагниттік индукция дегеніміз не? А) Өткізгіштердің электр тогымен өзара әрекеттесуі жүзеге асатын материяның түрі Ә)Б)Контурды тесіп өтетін магнит өрісі өзгерген кезде контурда электр тогының пайда болу құбылысы | |||
| Шығармашылыққа тапсырма | Жеке жұмыс «тест жұмысын орындау» | |||
| Үй тапсырмасы | № | Оқушылар күнделіктеріне жазады | ||
| Бағалау | Кері байланыс:«Екі жұлдыз, бір тілек» | Бағалау парақшасын толтырады | ||
| Кеі байланыс | ||||
| Пәннің аты | Уақыты: | Кабинет: | Мұғалім сабақ 55 |
| Сабақтың аты | §61-62 Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз | ||
| Жалпы мақсаты | Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн –Жұлдызд жайлы мағлұмат беру Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз жайында күнделікті өмірде және есептер шығаруда қолдана білуге үйрету Оқушыларға жарық, жарықтың таралуы, жарықтың әсерлері жөнінде түсінік беру, Күннің және Айдың тұтылуының пайда болуын түсіндіру | ||
| Күтілетін нәтиже | Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз жайлы мағлұмат алады Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн –Жұлдыз жайында күнделікті өмірде және есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді | ||
| Психологиялық ахуал | Біздің күлкіміз көңілді, (қолдарын еріндерінің шетіне жақындатады) Жеткізсін жылу мен шаттықты. (қолдарын жүректерінің тұсына қояды) Бөліскен жақсы ғой өмірде, (қолдарын алға созады, саусақтары күн сияқты) Қуаныш, мейірім, бақытты. (қолдарын екі жаққа созады). | Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді. | |
| Топқа бөлу | Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу Түгелдеу «До-ми-соль»-ка мозайка әдісімен топтастыру | Әр топ өзорнына отырып сабаққа дайындалады | |
| Қызығушылықты ояту | Композициялық талдаужасау арқылы сұрақ жауап өткізу
Үй тапсырмасын кайталау
Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы оқушылар өзі бір- біріне қоя отырып өткен сабақ туралы не білгендерін ортаға салады
Үй тапсырмасын сұрау(5 минут)
| ||
| Сергіту сәті | «Қаражорға» биі | ||
| Жаңа сабақ | Жарық бөлшектерін фотон деп атайды.
Фотондар ағыны энергияны жарық көзінен жарықталатын денеге тасымалдайды.
Осы энергияны фотон энергиясы деп атайды.
Жарық жылдамдығын өлшеу тәсілдері:
1. Астрономиялық тәсіл (1676 ж. О.Ремер)
2. Лабораториялық тәсіл (1849 ж. И.Физо)
Жарық жылдамдығы: с=3·108 м/с
1 а. б. (астрономиялық бірлік)≈1,5·108 км
Күннің сәуле шығаруының толық қуатын оның жарқырауы деп атайды.
Ол 3,8·1023 кВт-қа тең.
Күн көлемі Жер көлемінен 1300000 есе үлкен.
Күн шарының отраша тығыздығы 1410 кг/м3.
Жарық және жарық құбылыстары туралы ілімді физиканың оптика (грек сөзі, көрінетін, көруге болатын дегенді білдіреді) деп аталатын бөлімі қарастырады.
Жарық нені білдіреді?
Жарық –заттың бөлшектерінің табиғатынан бөлек, табиғаты ерекше бөлшектер ағыны болып табылатын фотондар ағыны.
Жарық жылдамдығы әр түрлі заттарда түрліше болады. Тәжірибе арқылы вакуумдегі жарық жылдамдығы с-300 000 км/с-қа тең. Мұндай жылдамдықпен бірде –бір дене, бірде-бір заттың бөлшектері қозғала алмайды.
Вакуумде: с=300 000 км/с, Ауада: с= 299 711 км/с, Суда: с=225 000 км/с, Шыныда: с= 200 000 км/с
Вакуумдегі жарық жылдамдығы – табиғатта мүмкін болатын үлкен жылдамдық.
Жарық көздері – жарық шығаратын денелер.
1. Тапсырма
§61 оқып келесі кластерді толтыру.
|
